Τα πουλιά
Η ενότητα αυτή ξεκίνησε με ένα ατυχές γεγονός στη τάξη. Ένα πουλάκι χτύπησε στο τζάμι του παραθύρου και δεν μπορέσαμε να κάνουμε τίποτα γι΄αυτό. Η αγωνία των παιδιών μεγάλη και η λύπη τους το ίδιο. Κάπως έτσι αποφασίσαμε να μπούμε στον κόσμο των πουλιών και να προσπαθήσουμε να τα γνωρίσουμε. Το εποπτικό υλικό ανεξάντλητο, οι ερωτήσεις και οι γνώσεις των παιδιών πολλές, ίσως γιατί ότι προέρχεται από το ζωικό βασίλειο τους μαγεύει.
Συζητήσαμε για την ανατομική τους κατασκευή, το χώρο που ζουν, το φαγητό που τρώνε, την τροφική αλυσίδα της φύσης(σε ορθογώνια χαρτάκια τα παιδιά σχεδίασαν στο ένα χόρτα, σπόρια, στο άλλο έντομα,στο άλλο πουλιά, στο άλλο ζώα και όλα αυτά ενώθηκαν σαν κρίκοι για να δούμε τι συμβαίνει αν αυτή η αλυσίδα "σπάσει").Πως αναπτύσσονται; Ποιος είναι ο κύκλος της ζωής τους;Ποιες είναι οι φάσεις αυτές μέσα στο χρόνο και γιατί;Ψάξαμε διαφορές και ομοιότητες από τα έντομα και τα ερπετά. Προσπαθήσαμε να ερμηνεύσουμε αιτιώδεις σχέσεις όπως γιατί το ράμφος της κουκουβάγιας είναι διαφορετικό από της κότας; Γιατί τα πόδια της πάπιας διαφέρουν από της γαλοπούλας, ενώ είναι και τα δύο κατοικίδια; Γιατί η φωλιά του πελαργού είναι μεγάλη;
Ονομάσαμε τις κατηγορίες που χωρίζονται τα πουλιά, σύμφωνα με ορισμένα χαρακτηριστικά τους και κάναμε ταξινομήσεις.(αρπαχτικά, κατοικίδια, υδρόβια, νυχτόβια)
Για να ξεπιαστούμε λίγο από το καθισιό, στρώσαμε μια μαύρη φόδρα κάτω, μια μπλε και με τα τουβλάκια φτιάξαμε ένα "κοτέτσι". Τα παιδιά, σύμφωνα με το όνομα του πουλιού που άκουγε έπρεπε να κινηθεί προς το ανάλογο σκηνικό.
Σύμβολα, παράξενες συνήθειες των πουλιών ενδιαφέρουν τα παιδιά και ζητάμε αυτό το κομμάτι της ενότητας να "μεταφερθεί" στο σπίτι και να το παρουσιάσουν εκείνα στην παρεούλα. Τι ακούσαμε; Το κύκνειο άσμα, το κρύψιμο της στρουθοκαμήλου, την κότα που όταν πίνει νερό σηκώνει ψηλά το κεφάλι για να ευχαριστήσει τον Θεό, τον κόρακα που προμηνύει κάτι άσχημο, τον κούκο που ψάχνει μια ξένη φωλιά για να γεννήσει τα αυγά του και μετά προσπαθεί να τα φορτώσει σε άλλα πουλιά- μαμάδες, το σύμβολο της θεάς Αθηνάς, το κούρνιασμα του πελαργού στη σκεπή σημαίνει ότι κάποιος δικό σου θα έρθει από μακριά και το σπίτι προστατεύεται από την φωτιά και πολλά άλλα που οι αφηγητές μας είπαν.
Παρακολουθήσαμε το βιντεάκι "Αετοί" από το θαυμαστό κόσμο των ζώων. Οι εντυπώσεις πολλές και η συζήτηση χωρίς τελεία.
Οι μύθοι του Αισώπου μας χάρισαν πολλές ιστορίες που οι πρωταγωνιστές ήταν πουλιά.Τα παιδιά μεταμορφώθηκαν στους ήρωες του Αισώπου και έγιναν τα αντίστοιχα δρώμενα.
Άλλα προτεινόμενα βιβλία είναι "Ο γίγαντας και τα πουλιά", "Το αηδόνι του αυτοκράτορα", "Τα έντεκα βασιλόπουλα που έγιναν κύκνοι" , "Η Πουπού και η Καρλότα", "Ο συναχωμένος κόκορας", "Ο Μαύρος Κότσυφας και ο Άσπρος γλάρος
"Το κολιμπρί" από την Μπουρκίνα Φάσο
Το Κολιμπρί
…σκέφτηκαν και συγκεντρώθηκαν σε ένα ξέφωτο για να αποφασίσουν.
– Να διαλέξουμε τη Στρουθοκάμηλο που είναι το μεγαλύτερο πουλί! …ακούστηκε μια φωνή.
– Μα όχι, δεν μπορεί να πετάξει.…απάντησε κάποιο άλλο.
– Τότε τον Αετό που έχει το πιο διαπεραστικό βλέμμα!
– Οχι, είναι πολύ άσχημος
– Τον Γύπα που έχει τα πιο δυνατά φτερά!
– Ο Γύπας είναι βρομερός, μυρίζει απαίσια.
– Το Παγόνι που είναι όμορφο!
– Τα πόδια του είναι πολύ άσχημα, το ίδιο και η φωνή του.
– Την Κουκουβάγια που βλέπει στο σκοτάδι!
– Η Κουκουβάγια είναι άχρηστη τη μέρα, δεν αντέχει το φως.
Εφτασε το βράδυ κι ακόμα δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν. Τότε μια καρακάξα φώναξε:
-Να κάνουμε διαγωνισμό! Όποιος μπορέσει να ανεβεί πάνω από τα σύννεφα, θα γίνει βασιλιάς!
-Ναι, ναι! …τσίριξαν τα υπόλοιπα πουλιά. Δόθηκε λοιπόν το σύνθημα κι όλα μαζί ζυγιάστηκαν ψηλά στον ουρανό. Ο Γύπας πετούσε τρεις ολόκληρες μέρες χωρίς να σταματήσει. Κόντευε να φτάσει τον ήλιο. Στο τέλος της τρίτης μέρας φώναξε δυνατά:
– Πέταξα πιο ψηλά απ’ όλους, είμαι ο βασιλιάς!
«Τσίου-τσίου-τσίου», άκουσε μια φωνούλα από πάνω του. Σήκωσε το κεφάλι του και τι να δει! Το Κολιμπρί τον είχε ξεπεράσει. Είχε γαντζωθεί χωρίς κανένας να το πάρει μυρωδιά, στο φτερό του Γύπα και δεν είχε πέσει γιατί ήταν ελαφρύ σαν πούπουλο.
– Τσίου-τσίου-τσίου! Εγώ έφτασα πιο ψηλά, είμαι ο βασιλιάς! …τραγούδησε το Κολιμπρί.
Ο Γύπας πέταξε άλλη μια μέρα, συνεχίζοντας να ανεβαίνει προς τον ήλιο.
– Έφτασα πιο ψηλά απ’ όλους σας, είμαι ο βασιλιάς.…φώναξε.
– «Τσίου-τσίου-τσίου! Εγώ έφτασα πιο ψηλά, εγώ είμαι ο βασιλιάς! …τσίριξε κοροϊδευτικά το Κολιμπρί, ξεπροβάλλοντας μέσα από τα φτερά του Γύπα. Ο Γύπας συνέχισε να πετάει και την πέμπτη μέρα.
– Κανένας δεν μπορεί να ανεβεί πιο ψηλά από μένα! Είμαι ο βασιλιάς! …φώναξε για άλλη μία φορά.
– Τσίου-τσίου-τσίου! Εγώ έφτασα πιο ψηλά, είμαι ο βασιλιάς! …ακούστηκε και πάλι να φωνάζει το Κολιμπρί πάνω απ’ το κεφάλι του. Ο Γύπας είχε πια κουραστεί και κατέβηκε στη Γη. Όλα τα πουλιά είχαν θυμώσει. Το Κολιμπρί έπρεπε να τιμωρηθεί γιατί τα είχε κοροϊδέψει. Πέταξαν καταπάνω του, κι εκείνο μόλις πρόλαβε να κρυφτεί στη φωλιά ενός ποντικού. Πώς θα το έβγαζαν από εκεί όμως; Κάποιος έπρεπε να παραφυλάξει και να το πιάσει, μόλις θα ξεμύτιζε.
– Η Κουκουβάγια πρέπει να παραφυλάξει! Έχει τα μεγαλύτερα μάτια και βλέπει στο σκοτάδι!…φώναξαν τα πουλιά. Έτσι, η Κουκουβάγια πήρε θέση μπροστά στην ποντικότρυπα. Ολη τη νύχτα φρουρούσε άγρυπνα τη φωλιά. Όμως γρήγορα ξημέρωσε και ο ζεστός ήλιος σκορπούσε τέτοια θαλπωρή, που η Κουκουβάγια νύσταξε και αποκοιμήθηκε.Το Κολιμπρί κρυφοκοίταξε, είδε ότι η Κουκουβάγια κοιμόταν και φρρρτ, το έσκασε. Όταν τα πουλιά έφτασαν για να τιμωρήσουν το Κολιμπρί, η ποντικότρυπα ήταν άδεια. «Τσίου-τσίου», άκουσαν από ψηλά. Σήκωσαν το κεφάλι τους και είδαν το παμπόνηρο πουλάκι καθισμένο στο ψηλότερο κλαδί. Αυτός που θύμωσε περισσότερο ήταν ο Ασπροκόρακας. Γύρισε την πλάτη του στα πουλιά και έκραξε:
– Δεν είμαστε άξιοι να εκλέξουμε βασιλιά. Γι’ αυτό κι εγώ δεν θα ξαναβγάλω λέξη από το στόμα μου.
Και από εκείνη τη μέρα, ο Ασπροκόρακας δεν ξαναμίλησε. Ακόμα και να πληγωθεί, φωνή δεν βγάζει.
Και το " Ντάνιελ, το Απρόθυμο παπάκι", εκεί που η εικονογράφηση γίνεται με τη δύναμη της φωτογραφίας.
-Παίξαμε και εξηγήσαμε παροιμίες και λαϊκές εκφράσεις:
(Τις ακούνε και δίνουν τη δική τους ερμηνεία. Μετά την εξήγηση, μας δίνουν δικά τους παραδείγματα ή αληθινά γεγονότα που ειπώθηκε αυτή η παροιμία)
- Με ένα σμπάρο, δυο τρυγόνια.
- Όταν ασπρίσει ο κόρακας και γίνει περιστέρι.
- Ένα χελιδόνι δεν φέρνει την άνοιξη.
- Έγινα περδίκι.
- Έμεινε μόνος του σαν τον κούκο.
- Τα φόρτωσε στον κόκορα.
- Το έξυπνο πουλί από την μύτη πιάνεται.
- Έχει ενός κοκόρου γνώση.
- Κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει.
- Το καλό πουλί απ' το αυγό του κελαηδεί.
- Αναγνώριση γραμμάτων και πουλιά που ξεκινούν από αυτό.
- Το ποίημα του Ζ. Παπαντωνίου "Ο παπαγάλος", έγινε παιχνίδι και ομαδική εργασία. Κάποιο παιδί μεταμορφώθηκε σε παπαγάλο και μας έλεγε συλλαβές και εμείς προσπαθούσαμε να βρούμε λέξεις από αυτές. Αν ο παπαγάλος ήταν ευχαριστημένος χτυπούσε τα φτερά του- χέρια.
- Ήχοι πουλιών και το παιδί αναγνωρίζει και ονοματίζει το πουλί .
-Χρονική εξέλιξη από το αυγό που χρειάζεται φροντίδα μέχρι το μικρό που θα ξεπροβάλει.
-Μιμητικές κινήσεις από τη ζωή των πουλιών: Πετούν ψηλά, γεννούν αυγά, κλωσούν, ψάχνουν για φαγητό, ταΐζουν το μικρό τους κοκ. Κινούμαστε σαν αρπακτικά, ωδικά, σε κλουβί, μικρά, μεγάλα, που δεν πετούν,κλπ.
- Παίζουμε το παραδοσιακό παιχνίδι "Πετάει-πετάει".
- Έννοιες βαρύ- ελαφρύ: Βάζουμε αντικείμενα στο τραπέζι και τα παιδιά υποθέτουν τι θα μπορούσε να μετακινήσει ο αέρας μια βεντάλιας ή ο αέρας από το πιστολάκι. Οι υποθέσεις γράφονται σε πίνακα και γίνεται η επαλήθευση τους.
- Περπατούν στον πάγκο σαν πελαργοί: Στην αρχή ελεύθερα και μετά εκτελούν διάφορες εντολές(στο δεύτερο βήμα στέκεσαι στο ένα πόδι, στο τρίτο τα χέρια σε έκταση κοκ)
- Σε χαρτόνι υπάρχουν τα περιγράμματα πουλιών , οι αντίστοιχες εικόνες και κάνουν την ανάλογη αντιστοίχιση. Τα πουλιά όμως, άκουσαν έναν παράξενο θόρυβο και πέταξαν μακριά. Μπορείς να βρεις σε ποιο πουλί ανήκει το περίγραμμα;(σχεδιάζουμε πουλιά με έντονα χαρακτηριστικά, όπως πελεκάνο, δρυοκολάπτη, χελιδόνι, κόκορα, πάπια)
-Στο καβαλέτο υπάρχουν κλαδιά και πάνω τοποθετημένα τέσσερα πουλιά. Το παιδί τα παρατηρεί και βγαίνει από τη τάξη. Η θέση τους αλλάζει και το παιδί καλείται να τα διορθώσει και να τα βάλει στην αρχική τους θέση.
-Τα πουλιά και ο γάτος: Ένα παιδί γίνεται γάτος και τα πουλιά- παιδιά στέκονται στο ένα πόδι. Αν ακουμπήσουν το πόδι κάτω και ο γάτος τους πιάσει έχει δικαίωμα να τα "φάει" και βγαίνουν από το παιχνίδι.
- Οι αλεπούδες και τα πουλιά: Ο χώρος χωρίζεται σε δύο μέρη.Το ίδιο και τα παιδιά. Τα παιδιά περπατούν ελεύθερα και στους δύο χώρους και οι αλεπούδες παραμονεύουν. Με το σύνθημα οι αλεπούδες κυνηγούν τα πουλιά και μπορούν να τα πιάσουν μόνο αν τα πουλιά είναι στον δικό τους χώρο.
-Βλέπω, βλέπω να πετά κάπου εκεί ψηλά: Ένα παιδί περιγράφει τα χαρακτηριστικά ενός πουλιού και τα παιδιά μαντεύουν και λένε το όνομα του.
-Ο πάπιος και η πάπια: Τα παιδιά σε κύκλο και ο πάπιος είναι στη μέση με κλειστά τα μάτια. Έχει χάσει το ταίρι του και ψάχνει να το βρει. Πως; Το παιδί που ορίζουμε βουβά στον κύκλο αρχίζει και κάνει τη φωνή της πάπιας και ο πάπιος προσπαθεί ακούγοντας την να τη βρει.
- Λαβύρινθος που το δημιουργούμε με σκοινιά και τουβλάκια πλαστικά γυμναστικής και ποιος θα βοηθήσει την μαμά καρδερίνα να φτάσει στα παιδιά της!
- Τρία παιδιά-αετόπουλα κρατούν ανάμεσα στα πόδια τους 3 τουβλάκια- αρνάκια. Υπάρχουν σε ορισμένη απόσταση τρία στεφάνια-φωλιές. Ποιο αετόπουλο θα πάει το αρνάκι θήραμα στη φωλιά του ποιο γρήγορα;
- Ποιος πρέπει να φύγει; Φτιάχνουμε σειρά τριών πουλιών και ζητούμε από τα παιδιά να "διώξουν' κάποιο γιατί δεν πρέπει να είναι εκεί ( γεράκι- καναρίνι- γύπας,
αηδόνι- κουκουβάγια- γκιώνης )
- Μετατρέπουμε το τραγούδι "Όταν θα πάω κυρά μου στο παζάρι" αντικαθιστώντας τα ζώα του τραγουδιού με πουλιά"
- Εικόνες με πουλιά σκόρπια στο πάτωμα. Μέσα σε στεφάνια τοποθετημένα τα περιβάλλοντα που ζουν (Πχ. λίμνη, ανταρκτική, δάσος, βουνό, θάλασσα, αγρόκτημα, κοκ) Τα παιδιά σε ομάδες προσπαθούν να τοποθετήσουν το κάθε πουλί στο περιβάλλον που ζει.
- Τραγουδάμε τραγούδια για πουλιά "Η Κουκουβάγια, τα παπάκι, το καναρίνι, το κοράκι, ο παπαγάλος, κλπ."
Τα πουλιά στη ζωγραφική
Ψάχνουμε και βρίσκουμε στο διαδίκτυο μαζί με τα παιδιά ζωγραφικούς πίνακες με θέμα τα πουλιά και το παιδί. Τους παρατηρούμε και συζητάμε για αυτούς. Επιλέγουμε αυτούς που μας εντυπωσίασαν περισσότερο και φτιάχνουμε μια ιστορία για αυτούς. Μπορείτε να τους χρησιμοποιήσετε για πολλαπλές δραστηριότητες εικαστικές, ανάπτυξης λόγου, μιμητικές, κλπ. Τα παιδιά μας σας προτείνουν αυτούς, ψάξτε κι εσείς με τα παιδιά σας και διασκεδάστε μαθαίνοντας. Μπορείτε να χωρίστε τα παιδιά σε ζευγάρια ο ένας φωτογράφος ο άλλος το μοντέλο και να αναπαραστήσουν τον πίνακα και κατόπιν να το ζωγραφίσουν. Ή να κάνετε την ίδια δραστηριότητα ο ένας ζωγράφος ο άλλος μοντέλο και να ζωγραφίσει ο ζωγράφος το "μοντέλο" στο καβαλέτο όπως το φαντάζεται.
"Φτερωτά" φύλλα εργασίας:
Ατομικές και ομαδικές εργασίες:
Μέσα στο καταχείμωνο , οι αλκυόνες.
Χρωματισμός χαρτιού με γκοφρέ και εφημερίδα
Επιλογή πουλιού και συμπλήρωση εικόνας με ζωγραφική
Ελεύθερη απασχόληση στον μαυροπίνακα
"Ο παπαγάλος" του Ζ. Παπαντωνίου
Ιδέα από τον παλιό δίσκο σερβιρίσματος της γιαγιάς
Κοιτώντας έναν ζωγραφικό πίνακα
«Αλλά με τις ξόβεργες μπορεί να πιάνεις πουλιά, δεν πιάνεις ποτέ το κελαηδητό τους. Χρειάζεται η άλλη βέργα, της μαγείας, και ποιος μπορεί να την κατασκευάσει αν δεν του ’χει από μιας αρχής δοθεί;» (Ο. Ελύτης)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου