Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2016

ΕΛΙΑ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ!


ΕΛΙΑ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ!


-Καλώς τον Σωκράτη! Κάθισε στην παρέα μας. Μίλησε μας για την ελιά. Για το δέντρο, το λιομάζωμα, το ελαιοτριβείο, το λάδι, τη χρήση του, τη χρησιμότητα του.
Κάθεται αναπαυτικά, ανοίγει το βιβλίο του, που εκεί κρύβει όλους τους φίλους του και αρχίζει να μας αφηγείται, τι είχε γίνει μια φορά στον ελαιώνα, κάποιο φθινόπωρο...










Για να τον ευχαριστήσουμε για την ιστορία του και για να του δείξουμε ότι καταλάβαμε, ότι μας διηγήθηκε, του χαρίσαμε μια ατομική εργασία. Πρωταγωνιστής, μια ελιά ζωηρή που της άρεσε πολύ το κρυφτό.




Και εκείνος, ως ένας σοφός κούνελος, μας έδειξε που είχε κρυφτεί το λάδι. Που; Σε ένα κουτί λαδοπαστέλ. Μας έδειξε ένα τρόπο μαγικό. Πως το περίγραμμα μπορεί να πάρει χρώμα.

Δίπλωσε ένα λευκό χαρτί στη μέση. Στη πρώτη σελίδα, υπήρχε το περίγραμμα από ένα σχέδιο.


Το δεύτερο κομμάτι ήταν κενό και το τρίτο κομμάτι ήταν χωρισμένο σε τετράγωνα.


Τα παιδιά ζωγράφισαν με λαδοπαστέλ. Κάθε κομμάτι με διαφορετικό χρώμα.


Το τετραγωνισμένο κομμάτι έγινε έτσι...


Το φύλλο διπλώνεται πάλι στη μέση και τα παιδιά πατούν με δύναμη το περίγραμμα, με ένα στυλό. Η μαγεία των χρωμάτων αποτυπώνεται στο λευκό κομμάτι του χαρτιού.


Και όλοι βάλαμε το χεράκι μας να φτιάξαμε έναν ελαιώνα την εποχή του μαζέματος της ελιάς με μικτή τεχνική. 
Η 1η ομάδα ανέλαβε να φτιάξει τον "καμβά" μας με τέμπερα


Η 2η ομάδα τα ελαιόδεντρα με χαρτί του μέτρου και τη μέθοδο του "τσαλακώματος"


Η 3η ομάδα το πράσινο μέρος των δέντρων

  


Η 4η ομάδα τις ελιές


...και ιδού το αποτέλεσμα της καλλιτεχνικής δημιουργίας των μικρών χεριών που συνεργάστηκαν αρμονικά




Αντίο Σωκράτη και σε ευχαριστούμε!






Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2016

ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ

ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΕΙΧΕ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ



Τα χρόνια της επταετίας το τραγούδι απέκτησε άλλη υπόσταση. Δεν λειτουργούσε τόσο σαν μέσο ψυχαγωγίας όσο σαν μέσο ενθάρρυνσης και όπλο αντίστασης σε συνδυασμό με την λογοκρισία της εποχής τα τραγούδια έγιναν "η φωνή" που δεν μπορούσε να ακουστεί και να τσακίσει κόκαλα.
Έτσι  φέτος εμείς προτιμήσαμε να δώσουμε έμφαση σε αυτό τον τρόπο αντίστασης των Ελλήνων της εποχής ενάντια σε ένα καθεστώς φοβίας και να προσεγγίσουμε τις έννοιες ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ και ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ μέσα από ένα πιο προσιτό για τα παιδιά τρόπο και πιο ευχάριστο.
Η τάξη γέμισε ήχους και μελωδίες γνωστές και η ατμόσφαιρα ζεστάθηκε αμέσως... Αρχικά βάλαμε στα παιδιά να ακούσουν τραγούδια και ρωτήσαμε αν τα γνωρίζουν, αν τα έχουν ξανακούσει και ποιο θα ήθελαν να ξανακούσουν  και γιατί. Επέλεξαν τρία τραγούδια τα οποία και επεξεργαστήκαμε...


1. Τα παιδιά ζωγραφίζουν στον τοίχο
Συνθέτης Γ.Χατζηνάσιος    Στιχουργός: Μιχ. Μπουρπούλης
Ερμηνεύτρια: Τ. Τσανακλίδου


2. Ένα το Χελιδόνι
Συνθέτης: Μ. Θεοδωράκης      Στιχουργός- Ποιητής: Οδ. Ελύτης
Ερμηνευτής: Γρ. Μπιθικώτσης


3. Ο Μέρμηγκας
Συνθέτης - Στιχουργός - Ερμηνευτής: Μ. Λοΐζος


Αφιερώσαμε μία ημέρα για το καθένα. Αρχικά μετά το άκουσμα του τραγουδιού ρωτήσαμε τα παιδιά να μας πουν για τι μιλάει το τραγούδι, να μας δώσουν τη δική τους ερμηνεία. Κατόπιν μιλήσαμε για τους δημιουργούς, πότε γράφηκαν τα συγκεκριμένα τραγούδια και τα αναλύσαμε στίχο στίχο. Εξηγήσαμε στα παιδιά ότι παρόλο που γράφτηκαν για άλλο λόγο στα χρόνια της Δικτατορίας απέκτησαν ξεχωριστή αξία και συνδέθηκαν με τον αγώνα κατά αυτής. Εδώ μας δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσουμε για τη "λογοκρισία" μια λέξη άγνωστη στα παιδιά αρχικά και τη συνδέσαμε με τα λόγια των τραγουδιών...Πώς;
- Ψάξαμε να βρούμε ποιες λέξεις θα ήταν αυτές που θα ενοχλούσαν τους κακούς αρχηγούς και θα τις εξαφάνιζαν από τα τραγούδια. Τα παιδιά αποδείχτηκαν πολύ παρατηρητικά σε αυτό. Αμέσως ξεχώρισαν λέξεις όπως: αγάπη, τραγουδούν, η φωνή τους τον κόσμο αλλάζει, γιορτή στην πλατεία, θέλει νεκροί χιλιάδες να είναι στους τροχούς, προσκυνάμε, πολεμάμε, μα πεινάμε, κλπ... 
- Κάναμε αλλαγές του τύπου αν αλλάζαμε κάποιες λέξεις που "ενοχλούν" και λογοκρίνονται πως θα τις αντικαταστούσαμε. Με την προσπάθεια, γελάσαμε, δυσκολευτήκαμε, προσπαθήσαμε...
Κάποιες από τις ιδέες τους: "Τα παιδιά ζωγραφίζουν στον τοίχο δυο αρχηγούς και ένα όπλο στη μέση..."
"για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δικτατορία να γενεί", "σε ένα μεγάλο πιάτο βάλαν πολύ φαΐ να φαν οι αρχηγοί"... κοκ...
- Προσπαθήσαμε να το τραγουδήσουμε με το νέο στίχο,
- Τα αποδώσαμε ηχητικά, κάνοντας τη δική μας ηχοϊστορία
- Τα διηγηθήκαμε σαν παραμύθια
- Τα δραματοποιήσαμε
- Τέλος τα αποδώσαμε εικαστικά φτιάχνοντας μια εικονογραφημένη ιστορία, την ιστορία του τραγουδιού



1. Τα παιδιά ζωγραφίζουν στον τοίχο



2. Το Χελιδόνι



3. Ο Μέρμηγκας




Σε επόμενο επίπεδο μιλήσαμε για τα αγαθά της Δημοκρατίας και τα κακά της Δικτατορίας.
Η αφήγηση εξελίχθηκε σαν παραμύθι... 
"Μια όμορφη κοπέλα η Δημοκρατία πολύ αγαπητή σε όλους. Όπου πήγαινε μοίραζε χαρά και αγάπη, γι' αυτό και όλοι την προσκαλούσαν και τη φιλοξενούσαν και την ήθελαν μαζί τους. Όμως είχε μια ξαδέλφη που τη ζήλευε και τη μισούσε... γιατί αυτήν δεν την ήθελε κανείς. Ήταν εγωίστρια και κακιά και όπου πήγαινε έφερνε καβγάδες και διχόνοια. Όλοι την έδιωχναν και δε την μιλούσαν και αυτή πάντα έσπερνε από όπου περνούσε το φόβο και τη δυστυχία. Στερούσε από τους ανθρώπους ότι αγαπούσαν  και τους έκανε ευτυχισμένους. απ' όπου περνούσε η Δημοκρατία έφευγε μακριά μη τυχόν και συναντηθούν. Οι άνθρωποι όμως δεν υπέφεραν τη Δικτατορία για πολύ και έκαναν τα αδύνατα δυνατά να τη διώξουν από τις χώρες τους. Κάποτε τα κατάφερναν με ενότητα και αγώνα, κάποτε δυσκολεύονταν γιατί ο φόβος τους κρατούσε στα σπίτια τους κλεισμένους και γιατί η Δικτατορία έβρισκε φίλους, κάποτε η Δικτατορία κατάφερνε να πείσει τους περισσότερους ότι ήταν αυτή καλύτερη από τη Δημοκρατία, έταζε πλούτη και εξουσία και δύναμη και την πίστευαν και την κρατούσαν στη χώρα τους για πολύ πολύ καιρό. Ότι όμως και να σκαρφιζόταν η πονηρή Δικτατορία πάντα η Δημοκρατία κατάφερνε α τη ξεπεράσει και να είναι πάντα πιο αγαπητή και αυτό την έκανε να κοκκινίζει και να πρασινίζει από το κακό της...Ώσπου μια μέρα δεν άντεξε και αποφάσισε να αναμετρηθεί μαζί της και μάλιστα ζήτησε από τα παιδιά να διαλέξουν. Και τα παιδιά με ενθουσιασμό επέλεξαν...Επέλεξαν αυτήν που θα τους κάνει ευτυχισμένους και ελεύθερους: τη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ... Και η Δικτατορία δεν άντεξε την απόρριψη κι έσκασε από το κακό της"!
Στη συνέχεια:
- Προσπαθήσαμε να βρούμε κοινά στις δυο ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ - ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ
   Αρχίζουν από "Δ" 
  Έχουν πέντε συλλαβές (τις μετρήσαμε χτυπώντας παλαμάκια Δη-μο-κρα-τί-α  Δι-κτα-το-ρί-α)
   Είναι πολιτεύματα
- Ξεχωρίσαμε τα καλά και τα κακά των δύο...
με Εικονοκαρτέλες


με Ζωγραφική



Και αποδώσαμε το κακό που κάνει η Δικτατορία στη Δημοκρατία με το δικό μας τρόπο




"Θέλει τόλμη και ανδρεία η Δημοκρατία!"




ΣΠΟΡΑ

Οκτώβρης ξανά κι ο σπόρος ξεκινά...

Σπόροι μικροί, σπόροι μεγάλοι, σπόροι που τρώγονται, σπόροι που δεν τρώγονται, σπόροι που φυτεύονται φθινόπωρο, σπόροι που φυτεύονται στο χωράφι, στον κήπο ή φυτρώνουν μόνοι τους. Τι είναι αυτός ο σπόρος; Και η απάντηση που πήραμε: "κάτι που φυτρώνει"... Κι εμείς εξηγούμε όσο πιο απλά μπορούμε. Κάθε σπόρος κουβαλά μέσα του ένα μωρό φυτό. Διαφορετικό για κάθε σπόρο όπως γίνεται και με κάθε ζωντανό οργανισμό. Όπως τα σκυλάκια γεννούν κουτάβια, οι κότες κοτοπουλάκια, κοκ έτσι και από κάθε σπόρο γεννιέται- φυτρώνει είναι η σωστή λέξη- ένα φυτό του ίδιου είδους. Και αναφέρουμε παραδείγματα από σπόρους που έχουμε συγκεντρωμένους. Αν φυτέψω ένα σπόρο από μήλο θα βγει; Μια Μηλιά, ένα σπόρο από ντομάτα; Μια Ντοματιά και συνεχίζουμε το παιχνίδι του μαντέματος για λίγο...
Δυο βιβλία γίνονται το έναυσμα για να φουντώσει η συζήτηση και να συζητήσουμε για τον κύκλο της ζωής ενός σπόρου και στη συνέχεια ενός φυτού...



 Αφού τα μάθαμε καλά και παίξαμε τον κύκλο ζωής του φυτού μιμητικά είπαμε να εκφραστούμε και εικαστικά...
Διαλέξαμε το σπόρο που θα ταξιδέψει και ξεκινήσαμε το ταξίδι βήμα βήμα...


  
Τώρα γνωρίζουμε πως μεγαλώνει ένα σποράκι


Κι επειδή είμαστε τάξη που μας αρέσει να πειραματιζόμαστε και να φτιάχνουμε διάφορα με τα χεράκια μας... ό,τι στα χέρια μας μας βρεθεί γίνεται τέχνη εικαστική...
ΟΜΑΔΙΚΗ


ή ΑΤΟΜΙΚΗ


Και συνεχίζουμε...
Δουλειές του Φθινοπώρου και η σπορά η πιο σημαντική για του ανθρώπου τη ζωή. Μιλάμε για αυτήν την πανάρχαια ασχολία και την εξέλιξή της μέσα στο χρόνο μέσα από ένα κείμενο "Η Σπορά" Διήγημα του Σπύρου Κ. Καραμούντζου 
Όταν θα έφτανε η ευλογημένη αυτή μέρα, στο τέλος περίπου του Σεπτέμβρη, έπρεπε να έχει γίνει, σύμφωνα με το έθιμο, ο αγιασμός του σπόρου. Στις 14 Σεπτέμβρη, γιορτή του Τίμιου Σταυρού, όλες οι οικογένειες πηγαίνανε στην εκκλησία μικρή ποσότητα σπόρου, απ’ αυτό που θέλανε να σπείρουν, μέσα σε σακουλάκια ή πετσέτες, σιτάρι, κριθάρι κλπ., για τον απαραίτητο αγιασμό. Τα τοποθετούσαν όλοι στο τέμπλο μπροστά και ο παπάς διαβάζοντας τις καθορισμένες ευχές αγίαζε όλους τους σπόρους, μια και σε λίγες μέρες άρχιζε η περίοδος της σποράς. 
  Την ημέρα που θα πηγαίνανε να σπείρουν βάζανε μέσα στο σακί κι ένα ρόδι και μερικά καρύδια, που συμβόλιζαν το κάθε σπυράκι να κάνει πολύ καρπό σαν το ρόδι και να είναι γερός , όπως το καρύδι. Στο χωράφι που έφτανε και πριν αρχίσει  ο γεωργός τη σπορά και στη συνέχεια το όργωμα, αφού έκανε το σταυρό του έσπαζε το ρόδι στο υνί του ελετριού και το σκόρπιζε μαζί με το σπόρο στο χωράφι. Τα καρύδια τα σπάζανε και τα τρώγανε όσοι συμμετείχαν στη σπορά. Αν ήταν όλα γερά και όχι κούφια, αυτό ήταν καλό σημάδι για τη σοδειά του χωραφιού. 
   Στο δικό μας σπιτικό το βάρος κάθε χρόνο της σποράς το σήκωνε ο πατέρας κι ο μεγαλύτερος αδερφός, ο Γιάννης. Η μάνα με την αδερφή μου, τη Σοφιά, φρόντιζαν για το σπόρο, για το φαγητό, και βοήθαγαν τις πιο πολλές φορές στο σκάψιμο με το ξινάρι, όπως έχω αναφέρει κι αλλού.
 Τα υπόλοιπα παιδιά θα έλεγα ότι τη γλιτώναμε τη δουλειά αυτή, όπως και πολλές άλλες σκληρές δουλειές, λόγω ηλικίας και γιατί τέτοιον καιρό είχαν ανοίξει τα σχολεία. Θυμάμαι τη μόνιμη συμβουλή του πατέρα μου προς εμάς, «μάθετε γράμματα, για να μην τραβάτε στη ζωή σας τα ίδια βάσανα με μας» και για να μην το ξεχνάμε, μας έπαιρνε κοντά του, για να βλέπουμε πόσο κουραζότανε, για να τον βοηθάμε στο σκάψιμο, στο ξελιθάρισμα, για ν’ αντέχουμε στην πείνα και στη δίψα και για να φυλάμε με δύσκολες καιρικές συνθήκες τα ζωντανά μας. Δεν ξέρω πόσο άξιζε η δουλειά μας, ξέρω όμως ότι όλες αυτές οι εμπειρίες ήταν το καλύτερο μάθημα για τη μελλοντική μας σταδιοδρομία.   
  Πριν έρθει η μέρα της σποράς, ο πατέρας είχε φροντίσει να επιδιορθώσει τα απαραίτητα σύνεργα, αλέτρι, τραβηχτά, παλάντζα, λαιμαριές, ξιόνη, σβάρνα κλπ. Τη συγκεκριμένη μέρα σηκωνότανε με το χάραμα, γιατί τα χωράφια ήτανε μακριά. Φόρτωνε στο ένα μουλάρι τα σύνεργα και στο άλλο τα σακιά με το σπόρο. Έπρεπε να φτάσει στο χωράφι με την ανατολή του ηλίου. Πρώτη δουλειά ήταν να ζέψουν τα μουλάρια κι αμέσως ο Γιάννης έκανε περιμετρικές αυλακιές, ορίζοντας το χώρο του χωραφιού, μέσα στον οποίο θα γινότανε η σπορά. Ο πατέρας φορούσε την ποδιά, τη γέμιζε σιτάρι κι αφού έκανε το σταυρό του σκόρπιζε με περίσσια τέχνη το σπόρο σ’ όλη την  έκταση ομοιόμορφα. Η δουλειά, δηλαδή το όργωμα, με μία μικρή διακοπή το μεσημέρι, για να φάνε και να ξεκουραστούν  οι ίδιοι και τα μουλάρια, για τα οποία υπήρχε λίγο κριθάρι στο τορβά ή κανά χειρόβολο σανός, τελείωνε , όταν βασίλευε ο ήλιος. Στη συνέχεια ξεζεύανε τα μουλάρια κι αν θα συνέχιζαν και την άλλη μέρα, κρύβανε τα σύνεργα μέσα σε μια πατουλιά, για να μην τα πηγαινοφέρνουνε.
   Όταν φεύγανε, γιατί βασίλευε ο ήλιος, σταμάταγε για λίγο στην άκρη του χωραφιού ο πατέρας, έβγαζε τον κούκο, δηλαδή την τραγιάσκα του, σκούπιζε τον ιδρώτα, και κοίταζε το οργωμένο χωράφι για άλλη μία φορά. Κατάκοπος αλλά και ικανοποιημένος για το έργο του, έλεγε ψιθυριστά την προσευχή και την ευχή του, για να φυτρώσει και να καρπίσει ο σπόρος και βιαστικός έπαιρνε το δρόμο του γυρισμού, μην τους πιάσει το σκοτάδι, πράγμα που είχε συμβεί πολλές φορές."
Έτσι ξεκινά και η συζήτησή μας...  για τη σπορά μέσα από ερωτήσεις προς τα παιδιά. Βρήκαμε ομοιότητες και διαφορές του τότε και του τώρα. Η τεχνολογία μπορεί να ανακούφισε τον κόπο των ανθρώπων, αλλά πήρε μαζί της τα τραγούδια του κάμπου, τις γλυκές παραδόσεις και το μεγαλείο της ομορφιάς των παλιών χρόνων. Κι εμείς τις ζωντανέψαμε με τραγούδι μιμητικό "Ο Γεωργός πάει στον αγρό" και "Πρωί πρωί με την αυγή πάν' στο χωράφι οι γεωργοί".
 Τέλος, η παραβολή του Σπορέα έγινε αφορμή να ασχοληθούμε με φυσικές επιστήμες 


Ποιος σπόρος είναι ο τυχερός; Σε τι συνθήκες θα πρέπει να μεγαλώσει;


Έτσι και για του λόγου το αληθές φυτέψαμε τις δικές μας φακές


και το αποτέλεσμα μετά από παρατηρήσεις και πειραματισμούς
σε φυσιολογικές συνθήκες


αλλά...
χωρίς αέρα, νερό, φως ή χώμα οι υποθέσεις μας βγήκαν αληθινές.


και για να είμαστε σίγουροι ότι το φυτό μας δε θα κινδυνέψει από απρόσκλητους επισκέπτες φτιάξαμε και τον προστάτη φύλακα για τα σποράκια μας... "Ο Αχυρένιος" μας!(αναπαράσταση ζωγραφικού πίνακα- ομαδική εργασία)


"Ρίξε σπορά και τη σοδειά καιρός θα σου τη φέρει..." Α. Σικελιανός