ΗΛΙΟΤΡΟΠΙΟ ΗΛΙΑΝΘΟΣ ΗΛΙΟΣ

ΤΟ ΛΟΥΛΟΥΔΙ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ

Από τη μια το εξαιρετικό παραμύθι του Τριβιζά "Το Ηλιοτρόπιο", από την άλλη η εντυπωσιακή μανία του Βαν Γκογκ με το λουλούδι του καλοκαιριού που τον οδήγησε στη δημιουργία των 11 διάσημων πινάκων του με το ομώνυμο θέμα ενέπνευσε και μας στο να ασχοληθούμε με αυτό και να το γνωρίσουμε σε όλες τις εκφάνσεις του.

Ένα λουλούδι στην τάξη και έγινε η αρχή...Το παρατηρήσαμε, το αγγίξαμε, το μυρίσαμε, το συγκρίναμε με άλλα λουλούδια που γνωρίσαμε και μάθαμε την ιστορία του ή μάλλον τις ιστορίες του, τους μύθους που το συνοδεύουν και έτσι το προσεγγίσαμε πολλαπλά...

Το Ηλιοτρόπιο του Τριβιζά

και η αφήγηση από τον ίδιο...
το παραμύθι...

Ήταν κάποτε ένα λιβάδι γεμάτο ηλιοτρόπια. Κι όλα αυτά τα ηλιοτρόπια κοιτούσαν ολημερίς με θαυμασμό τον ήλιο. Όταν ο ήλιος ήταν από κει, γύριζαν από κει. Όταν ο ήλιος ήταν από δω, γυρνούσαν από δω. Εκτός από ένα. Ένα μόνο ηλιοτρόπιο απ΄ όλα τα ηλιοτρόπια του κάμπου δεν κοίταζε τον ήλιο. Όταν ο ήλιος ήταν από δω, το ηλιοτρόπιο αυτό κοιτούσε από κει. Όταν ο ήλιος ήταν από κει, το ηλιοτρόπιο κοιτούσε από δω

“Μα γιατί δεν κοιτάς κι εσύ τον ήλιο τον ακριβοθώρητο όπως εμείς;” ρωτούσαν τ΄ άλλα ηλιοτρόπια απορημένα.

“Και γιατί να τον κοιτάω;”

“Επειδή είναι χρυσός. Επειδή λάμπει κι ανασαίνει φως”.

“Ε και λοιπόν; Χαρά στο πράγμα! Ανασαίνει φως και κάτι έγινε”

“Τι θες να πεις; Δεν σ΄αρέσει δηλαδή;”

“Καλός είναι δεν λέω, αλλά όχι και να τον θαυμάζει κανείς απ΄το πρωί ίσαμε το βράδυ. Αλήθεια, δεν μπορώ να καταλάβω τι του βρίσκετε και τον κοιτάτε σαν χαζά, μέρα μπαίνει μέρα βγαίνει”.

“Δεν είναι στα καλά του, σκέφτονταν τα ηλιοτρόπια “Ακούς εκεί, να μη θέλει να κοιτάζει τον ήλιο;”

Και περνούσαν οι μέρες. Και όλα τα ηλιοτρόπια κοιτούσαν τον ήλιο, εκτός από κείνο το ηλιοτρόπιο το ένα, που κοιτούσε πάντα από την αντίθετη μεριά.

“Δε μου λες; Γιατί δεν με κοιτάς;” το ρωτάει μια μέρα ο ήλιος

“Άσε με ήσυχο” είπε το ηλιοτρόπιο

“Πες μου, γιατί δε με κοιτάς;” ξαναρωτάει ο ήλιος.

“Θέλεις αλήθεια να σου πω;”

“Ναι”

“Επειδή… θέλω να βγαίνεις μόνο για μένα. Μόνο για μένα να γελάς. Να λάμπεις μόνο για μένα. Εμένα μόνο να ζεσταίνεις” είπε το ηλιοτρόπιο.

“Αν έβγαινες μόνο για μένα, τότε ναι θα σε κοιτούσα” “

Μα δεν γίνεται αυτό” αποκρίθηκε ο ήλιος. “Δεν γίνεται να βγαίνω μόνο για σένα, να γελάω μόνο για σένα, εσένα μόνο να ζεσταίνω. Δεν γίνεται”

“Τότε κι εγώ δεν θα σε κοιτάω”

“Μα πρέπει μικρό ηλιοτρόπιο. Θα μαραθείς, αν δε με κοιτάς”

“Και τι σε νοιάζει εσένα αν μαραθώ. Παράτα με” είπε το ηλιοτρόπιο. Δεν μίλησε ο ήλιος. Και το ηλιοτρόπιο κοιτούσε με πείσμα από την άλλη τη μεριά. Και περνούσαν οι μέρες και άρχισε να χλωμιάζει το ηλιοτρόπιο.

“Είδατε;” ψιθύρισαν τ’ άλλα ηλιοτρόπια μεταξύ τους “Δεν κοιτάζει τον ήλιο και ορίστε.. Ιδού τα αποτελέσματα. Δεν το βλέπω καθόλου καλά. Να το θυμηθείτε ότι έτσι που πάει αργά ή γρήγορα θα μαραθεί“.

Είχε δίκιο. Κάθε μέρα που περνούσε το ηλιοτρόπιο γινόταν όλο και πιο χλωμό, ο μίσχος στα πέταλά του μαραινόταν, αλλά ούτε που γύριζε να κοιτάξει τον βασιλιά τον ήλιο.

Παραξενεμένα τα ηλιοτρόπια, το άκουγαν να μιλάει μόνο του. “Φύγε” έλεγε “δε θέλω να σε βλέπω. Φύγε”

Ώσπου ένα βράδυ, το τελευταίο κείνο βράδυ, όταν όλα τ΄ άλλα ηλιοτρόπια είχαν αποκοιμηθεί, μέσα στη νύχτα, μέσα στη σιωπή, πρόβαλε ο ήλιος. Πρώτη φορά έβγαινε το βράδυ. Δεν είχε ξαναγίνει κάτι τέτοιο. Βγήκε κι έδιωξε το σκοτάδι και πλημμύρισε μ΄ ένα χρυσαφένιο φως, μαγευτικό φως τ΄όνειρό του.

“Ήρθες;” είπε το ηλιοτρόπιο.

“Ήρθα” είπε ο ήλιος

“Μόνο για μένα;”

“Μόνο για σένα” αποκρίθηκε ο ήλιος “Έλα”.

Ένιωσε ανάλαφρο το ηλιοτρόπιο, τόσο ανάλαφρο σαν να μη το έδενε η ρίζα του στο χώμα. Λες κι έγιναν φτερά τα φύλλα του, αφέθηκε ν΄ανεβαίνει.. Κι ανέβαινε, όλο ανέβαινε.. Ήταν τόσο μαγευτικός ο ουρανός, τόσο φωτεινός, δεν γίνεται πιο φωτεινός.. Κι έφτασε κοντά στον ήλιο. Κι από κει ψηλά είδε όλες τις θάλασσες, κι όλα τα λιβάδια, είδε λίμνες, είδε λειμώνες είδε δάση, είδε ροδώνες και χώρες μαγικές και κόρφους μυστικούς και νησιά που ταξιδεύανε στο κύμα και πράσινα ποτάμια που στραφτάριζαν κι ολόλευκα πουλιά πάνω απ΄τα βουνά τ΄ασημένια.

“Έλα κοντά μου” είπε ο ήλιος. Το ηλιοτρόπιο πήγε κοντά.

“Πιο κοντά” είπε ο ήλιος. Το ηλιοτρόπιο πήγε πιο κοντά.

“Κοίτα με” είπε ο ήλιος “Κοίτα με ηλιοτρόπιο” Το ηλιοτρόπιο τον κοίταξε.

“Εσένα μόνο” είπε ο ήλιος, και το άγγιξε με την ανάσα του.

Κι ένιωσε την ανάσα εκείνη να το καίει σαν πυρετός, σαν φλόγα να το αγκαλιάζει, σαν αστραπή θαμπωτική να το πονά κι ήταν όλα ένα χρυσάφι μέσα του, ολόγυρά του. Φλόγα θαμπωτική ο ουρανός απ΄άκρη σε άκρη. Κι ένιωσε τα φυλλοκάρδια του ν΄ανοίγουν, να γλιστράνε, να σκορπάν τα σπόρια του, να πέφτουν δάκρυ και βροχή στις θάλασσες του κόσμου κι όπως αγγίζαν τον αφρό, όπως άγγιζαν το κύμα σπίθες ξενες να πηδούν, μυριάδες ηλιοτρόπια να βλασταίνουν στη στιγμή, κύματα κι άλλα κύματα από ηλιοτρόπια χρυσά, ήλιοι λουλουδένιοι που στραφτάριζαν ολούθε ονειρικά, θάλασσες απέραντες χωρίς αρχή και τέλος.

Είχε συννεφιά τ΄άλλο πρωί. Δεν βγήκε τη μέρα εκείνη ο ήλιος. Κατασκότεινος ο ουρανός, λες κι ήταν βουρκωμένος . Το ηλιοτρόπιο έγερνε στο μίσχο του ξερό, καψαλισμένο, δίχως δροσιά, χωρίς πνοή, ανάμεσα στα δροσά ηλιοτρόπια του κάμπου.

“Τά΄θελε και τά΄παθε” είπε ένα ηλιοτρόπιο

“Πήγαινε γυρεύοντας” είπε ένα άλλο. Έτσι είπαν.

Έτσι είπαν και το λυπήθηκαν. Το λυπήθηκαν επειδή κανένα τους δε μάντεψε, πόσο μεγάλη ήταν η αγάπη του, κανένας δεν έμαθε ποτέ το τελευταίο όνειρό του.

Κι εμείς φτιάξαμε ο καθένας την ιστορία μας με θέμα: "Αν ήμουν Ηλιοτρόπιο"

Ο μύθος… ενός χαμένου έρωτα

Ο μύθος του λέει ότι κρύβει έναν μεγάλο έρωτα και ακολουθεί πάντα τον ήλιο. Σύμφωνα με αυτόν, ο Ήλιος ήταν ερωτευμένος με την Ωκεανίδα Νύμφη, Κλυτία. Τον έρωτα αυτό αποφάσισε να καταστρέψει η Αφροδίτη, θέλοντας να πάρει εκδίκηση. Η θεά είχε εξοργιστεί, επειδή ο Ήλιος φανέρωσε την κρυφή ερωτική της σχέση με τον Άρη. Τον καταράστηκε, λοιπόν, να ερωτευτεί παράφορα την Λευκοθόη, κόρη του βασιλιά της Περσίας Όρχαμου και της Ευρυνόμης.

Επειδή ήταν πάρα πολύ όμορφη, ο Ήλιος έριχνε τις ακτίνες του μόνο πάνω της. Ανέτειλε κάθε πρωί νωρίτερα και έδυε αργότερα, ώστε να μπορεί να τη θαυμάζει. Κάποια στιγμή θέλησε να την πλησιάσει και για να μπει στο διαμέρισμα της αγαπημένης του, πήρε τη μορφή της Ευρυνόμης. Κατάφερε να διώξει τις σκλάβες και να μείνει μόνος μαζί της, με τα εξής λόγια: «Φύγετε τώρα γιατί έχω κάποιο μυστικό να ανακοινώσω στην κυρά σας». Τότε αποκάλυψε στη Λευκοθόη την ταυτότητα και τις προθέσεις του: «Εγώ είμαι αυτός που σας βλέπει όλους και φωτίζει το Σύμπαν, είμαι το φως του κόσμου και σε αγαπώ».

Ακούγοντας αυτά τα λόγια η Λευκοθόη τρομοκρατήθηκε. Ο Ήλιος χωρίς να χάσει καιρό πήρε την πραγματική του μορφή και απέκτησε τη συνηθισμένη λαμπρότητα του. Τότε η νεαρή κοπέλα τον ερωτεύτηκε παράφορα. Η πρώην ερωμένη του Ήλιου, η Κλυτία, ζήλεψε την ευτυχία τους. Πληροφόρησε τον βασιλιά Όρχαμο για τα καμώματα της κόρης του και εκείνος την τιμώρησε. Την έθαψε ζωντανή και ζήτησε να τη σκεπάσουν με ένα λόφο άμμου. Ο Ήλιος προσπάθησε να σώσει τη Λευκοθόη, αλλά ήταν πολύ αργά. Η κοπέλα είχε πεθάνει από ασφυξία. Για να τιμήσει τη μνήμη της, την περιέχυσε με αμβροσία και πότισε τη γη γύρω της λέγοντας: «Θα κάνω τουλάχιστον ό,τι χρειάζεται για να ανέβεις στον ουρανό».

Αμέσως το κορμί της Λευκοθόης έβγαλε ρίζες και έγινε το δέντρο που παράγει το λιβάνι. Από εκείνη την ημέρα ο Ήλιος διέκοψε κάθε επαφή με την Κλυτία και την περιφρονούσε. Η απελπισία της την οδήγησε σε θανάσιμο μαρασμό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ριζώσει στη γη και να μετατραπεί σε ένα φυτό με κίτρινο χρώμα.

Πρόκειται για το ηλιοτρόπιο, το λουλούδι που στρέφεται στη μεριά του ήλιου και μαρτυρά τον έρωτα της Κλυτίας προς τον θεό. Λέγεται πως το ηλιοτρόπιο όταν βρεθεί κοντά σε δέντρα που παράγουν λιβάνι τα μαραίνει και μαραίνεται και το ίδιο αμέσως μετά. Πηγή: «Ελληνική Μυθολογία, ο Ναός των Μουσών», Εκδόσεις Μίλητος…

Διαβάσαμε και τον Ινδιάνικο Μύθο από το βιβλίο "Οι μύθοι των Λουλουδιών" εκδ. Στρατίκη

Το ξέρατε ότι τα ηλιοτρόπια χορεύουν; Εμείς το μάθαμε κι αυτό

Ναι είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο, ότι τα λουλούδια αυτά χορεύουν...Δε στρέφουν απλώς το άνθος τους προς τον ήλιο παρακολουθώντας την πορεία του, όπως τόσα χρόνια πιστεύαμε, γέρνουν επίσης τους βλαστούς τους χάρη σε έναν ασύμμετρο πολλαπλασιασμό των κυττάρων τους. Τα ηλιοτρόπια ακολουθούν τον ήλιο καθώς κινείται κατά μήκος του ουρανού κατά τη διάρκεια της ημέρας και μία νέα μελέτη προσδιορίζει τώρα τους μηχανισμούς πίσω από αυτή την κίνηση. Τα ηλιοτρόπια στρέφονται προς τα ανατολικά το πρωί με την ανατολή του ηλίου και τον ακολουθούν κατά τη διάρκεια της ημέρας, καθώς κινείται κατά μήκος του ουρανού, στρεφόμενα τελικά προς τα δυτικά με τη δύση του ηλίου. Τη νύχτα, τα λουλούδια στρέφονται πάλι προς τα ανατολικά στο σκοτάδι, σε ετοιμότητα για τις πρώτες ακτίνες του ήλιου την αυγή. Σε μια νέα μελέτη του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, οι ερευνητές αποκάλυψαν ότι η ικανότητα του ηλιοτρόπιου να ανιχνεύει το φως και το εσωτερικό του ρολόι συνεργάζονται για να ενεργοποιήσουν γονίδια ανάπτυξης που επιτρέπουν στους μίσχους να κάμπτονται με την πορεία του ήλιου. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι υπάρχουν δύο μηχανισμοί ανάπτυξης στα ηλιοτρόπια. Ο πρώτος, ο οποίος βασίζεται στο διαθέσιμο φως, θέτει ένα βασικό ρυθμό ανάπτυξης του φυτού. Ο δεύτερος, που ελέγχεται από τον κιρκαδικό ρυθμό και επηρεάζεται από την κατεύθυνση του φωτός, προκαλεί τον μίσχο του φυτού να αναπτύσσεται περισσότερο από τη μία πλευρά, ώστε το φυτό να κινείται από τα ανατολικά προς τα δυτικά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Καθώς το φυτό ωριμάζει, η συνολική ανάπτυξή του επιβραδύνεται και παύει να κινείται κατά τη διάρκεια της ημέρας, σταματώντας τελικά στραμμένο προς τα ανατολικά.

Χορέψαμε κι εμείς και μουσικοκινητικά (με συνοδεία την υπέροχη μουσική Θάλασσα από Ηλιοτρόπια της Ε. Ρεμπούτσικα) ακολουθήσαμε την πορεία του ήλιου και το χορό των λουλουδιών.

Το τραγουδήσαμε... και το χορέψαμε μόνοι και σε ζευγάρια

Αν υπάρχει ένας ζωγράφος που λάτρεψε τα ηλιοτρόπια και γενικά το κίτρινο χρώμα αυτός είναι χωρίς αμφιβολία ο Βινσεντ Βαν Γκογκ. Οι πίνακες του με τις διαφορετικές εκδοχές των λουλουδιών αυτών αποτελούν έναν ύμνο σε αυτά και στα λιβάδια της Νότιας Γαλλίας.

Παρακολουθήσαμε το παρακάτω βίντεο και προσπαθήσαμε να φτιάξουμε το δικό μας ζωγραφικό πίνακα εμπνευσμένο από τον μεγάλο ζωγράφο...