ΟΙ ΜΗΝΕΣ ΣΤΟ ΣΕΡΓΙΑΝΙ

ΟΙ ΜΗΝΕΣ ΣΤΟ ΣΕΡΓΙΑΝΙ

Ένας χρόνος πέρασε στην τάξη μας και τα παιδιά το βίωναν καθημερινά ζώντας το παρόν τους χωρίς όμως να κατανοούν τη ροή του. Οι χρονικές έννοιες είναι αφηρημένες και γι’ αυτό δύσκολες να κατανοηθούν από τη νηπιακή ηλικία. Η καθημερινή οργανωμένη ζωή του νηπιαγωγείου γύρω από δραστηριότητες που επαναλαμβάνονται με κανονικό ρυθμό, βοηθά το νήπιο να συνειδητοποιήσει ότι ο χρόνος είναι ένα στοιχείο της ζωής μας. Θέλοντας να βοηθήσουμε τα παιδιά να κατανοήσουν τον κύκλο του χρόνου οργανώσαμε  ένα διαθεματικό πρόγραμμα, συνδέοντας την έννοια του χρόνου με τη λαϊκή παράδοση και τον πολιτισμό μας.

Μέσα στην τάξη διαπραγματευτήκαμε κάθε μήνα που περνούσε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο μέσα από τα παραμύθια, τις παραδόσεις, τα λαϊκά δρώμενα και τις ασχολίες των ανθρώπων, τα λαϊκά παιδικά τραγούδια, το χορό, τη δραματοποίηση και φυσικά το παιχνίδι κι έτσι αβίαστα περάσαμε στα παιδιά τους στόχους μας.

Κι αν αναρωτιέστε τι διαφορετικό κατέκτησαν τα παιδιά πέρα από τα δείγματα που βλέπετε παρακάτω αυτό το έχουν κρατήσει τα ίδια μέσα τους, γιατί πιστεύουμε ότι καταφέραμε μέσα στους δέκα μήνες που διανύσαμε μαζί, να ανακαλύψουν μόνα τους ότι ο χρόνος διαπερνώντας όλα τα γνωστικά αντικείμενα μπορεί να τους μάθει με τον πιο ευχάριστο, διασκεδαστικό και παιδαγωγικά κατάλληλο τρόπο έναν ολόκληρο πολιτισμό!

Ένα ποίημα που φτιάχτηκε με τα παιδιά παρέα...

Μήνας μπαίνει μήνας βγαίνει όλο κάτι μας μαθαίνει...

Στις αρχές κάθε μήνα αφιερώναμε δυο με τρεις μέρες. Τα παιδιά σε συνεργασία με τους γονείς έφερναν υλικό στην τάξη σχετικό. Φωτογραφίες, παροιμίες, ποιήματα, λαογραφικά στοιχεία, κλπ που παρουσίαζαν τα ίδια στην τάξη. Και μαζί φτιάχναμε το πορτραίτο του κάθε μήνα με ζωγραφική και τη ταυτότητά του σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά που συζητούσαμε στην τάξη ότι του ταιριάζουν. Κάποιοι σύνδεσμοι που μπορεί να σας φανούν χρήσιμοι:
Για τις ονομασίες των μηνών ΕΔΩ, για παροιμίες ΕΔΩ και ΕΔΩ , ποιήματα από το blog συναδέλφου ΕΔΩ, και της Ανθής ΕΔΩ ,λαογραφικά ΕΔΩ
Εικόνες Ζωγραφικοί Λαογραφίας μηνών εξαιρετικό ΕΔΩ Είναι εκτυπώσιμοι κι ενδείκνυνται για πολλαπλή χρήση. 
Ένα εξαίρετο ιστολόγιο είναι του κου Βαχτσεβάνη "΄Για να μην τα πάρει ο ποταμός..." όπου μπορείτε να βρείτε λαογραφικά θέματα για να δουλέψετε με ανάλογο υλικό.

Τα πορτραίτα των Μηνών απ' τα χέρια των παιδιών...

Για κάθε μήνα που περνά φτιάχνουμε ταυτότητα...

Λαϊκές Ονομασίες

Συζητήσαμε με τα παιδιά πως τα παλιά χρόνια δίνανε ονόματα στους μήνες ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους και ότι σπάνια τους ονόμαζαν με το "βαφτιστικό" τους όνομα δηλαδή το όνομα του ημερολογίου. Τα παιδιά αναλάμβαναν ανά μήνα να βρίσκουν τις λαϊκές ονομασίες του καθενός και να τις φέρνουν στην τάξη. Έτσι λοιπόν μαθαίναμε και τις διάφορες ονομασίες που τους έδινε ο λαός. Σεπτέμβρης ο Τρυγητής, Οκτώβρης ο βροχάρης κοκ. Τα παιδιά είχαν λοιπόν την ιδέα να τους βαφτίσουν και τα ίδια. Κι έτσι...

Βαφτίσαμε τους μήνες κι εμείς όπως έκαναν παλιά...

Και μια δοκιμασία με μολύβι και χαρτί για να εμπεδώσουμε τις ονομασίες καλύτερα...

      

  

Μήνας χωρίς μουσική σαν το ανάλατο φαΐ

Συντροφιά όλους αυτούς τους μήνες μας έκανε "ΤΟ ΚΑΛΑΝΤΑΡΙ" του Παντ. Θαλασσινού, όπου κάθε μήνα ακούγαμε το αντίστοιχο τραγούδι και με την μουσική αυτή υπόκρουση συνοδεύαμε τις μουσικοκινητικές και θεατρικές μας δραστηριότητες που ήταν βασισμένες σε ποιήματα, παροιμίες, ιστορίες που δουλέψαμε.

Όμως κύριος μπούσουλας μας ήταν τα τραγούδια από το αγαπημένο βιβλίο της Γιάννας Σέργη. Τραγούδια διασκεδαστικά με υπέροχη μουσική και στίχο. Τα ποιήματα αυτά έγιναν έμπνευση για δραματοποιήσεις και δικές μας ρίμες. 

Και η εικονογράφηση του βιβλίου έγινε η εικονογράφηση του δικού μας βιβλίου και ομαδική από τα παιδιά(όπως φαίνεται στην αρχή)

Μα δε σταματήσαμε εκεί...

Κάθε μήνας που περνά ένα μουσικό όργανο αγαπά!

Επειδή η μουσική μας αρέσει ιδιαίτερα, χαρίσαμε ένα μουσικό όργανο σε κάθε μήνα. Αυτό που πιστεύουν τα παιδιά ότι του ταιριάζει. Έτσι λοιπόν:

Ο Σεπτέμβρης την κιθάρα αγαπά και μπαλάντες μας παίζει απαλά.

Ο Οκτώβρης την παρέλαση προτιμά γι' αυτό και μια σάλπιγγα κρατά.

Ο Νοέμβρης με βροχή σκυθρωπός τα ξυλάκια προτιμά αυτός.

Ο Δεκέμβρης γιορτινός με ένα τρίγωνο τα κάλαντα μας λέει συνεχώς.

Ο Γενάρης αρχηγός ένα τύμπανο κρατά και τον κόσμο χαλά με βροντές και μπουμπουνητά!

Ο Φλεβάρης με μαράκες και ντέφι μασκαράδες να ντυθούμε μας γνέφει.

Ο Μάρτης μεταλλόφωνο παίζει και την Άνοιξη καλωσορίζει με κέφι.

Ο Απρίλης με βιολί "Χριστός Ανέστη" μελωδικά μας τραγουδεί.

Ο Μάης παίζει τη φλογέρα και τραγούδια σκορπίζει στον αέρα.

Ο Ιούνης τα ντράμς  χαϊδεύει και τον ήλιο τον μαγεύει.

Ο Ιούλης το πιάνο προτιμά και με  μουσική αιθέρια μας ταξιδεύει ως τ' αστέρια.

Ο Αύγουστος τύπος μποέμ ταξιδευτής αλαργινός μ' ένα σαξόφωνο στην πλάτη αλητεύει συνεχώς!

Ένα κολάζ από τα χέρια των παιδιών με υλικό που τα ίδια φέρνουν από το σπίτι...

 

Φτιάξαμε και Χαϊκού μας αρέσει που και που...

Όταν εξοικειώθηκαν τα παιδιά με τις ρίμες γνωρίσαμε και ένα άλλο είδος το χαϊκού. Τα παιδιά το λάτρεψαν γιατί ΄τους ήταν πιο εύκολο να το δημιουργήσουν. 

Φλεβάρης ξανά

άνθισε η μυγδαλιά.

Γεια σου Φλεβάρη!

Κουτσοφλέβαρος!

Σαν γελά ήλιος ψηλά.

Χα!Χα! Μασκαρά...

Φτιάξαμε και ακροστιχίδες...

Κάθε γράμμα μία λέξη κι ο καθένας μας ακροστιχίδα θα πλέξει...

Δ - ώρα

Ε - λατο

Κ - ουραμπιές/καλικάντζαρος/κάλαντα

Ε - λκηθρο

Μ - ελομακάρονα/μπάλες/μάγοι

Β - οσκοί/ Βηθλεέμ

Ρ - όδι

Ι - ησούς/Ιωσήφ

Ο - μίχλη

Σ - τολίδια

Γ - άντια

Ε - λκηθρα

Ν - ύχτα

Α - ρχιχρονιά

Ρ - όδι

Η - μερολόγιο

Σ - κούφος/ Σπουργίτης

Και αινίγματα ξεχωριστά... για να εμπεδώσουμε του κάθε μήνα τα χαρακτηριστικά...

- Κεφάτος και ζωηρός μπαίνει στη ζωή μας

  κρατά του σχολείου τα κλειδιά 

  και ρόδια αφήνει στην αυλή μας! (Σεπτέμβριος)

- Σπέρνει, οργώνει βιαστικός

  είναι άριστος γεωργός.

  Με χρυσάνθεμα στο χέρι

  ΟΧΙ!ΟΧΙ! σ' όλους γνέφει...(Οκτώβριος)

- Φέρνει κρύο δυνατό κι αγέρι παγωμένο

  μα και καρπό ευλογητό απ' την ελιά παρμένο!

  Έφτασε και άναψε το τζάκι το ζεστό μας

  κι απ' τη ντουλάπα έβγαλε το πιο χοντρό παλτό μας!(Νοέμβριος)

- Καλή εσπέραν άρχοντες τα κάλαντα θα πει

  ότι γεννήθηκε ο Χριστός σε όλους διαλαλεί!

  Μα δε φεύγει ποτέ του μόνος, πάντοτε μαζί του

  φεύγει και ο παππούς ο χρόνος! (Δεκέμβριος)

- Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά ο μήνας αυτός ξημερώνει,

  φέρνει ελπίδα και όνειρα κρυμμένα μες στο χιόνι!(Ιανουάριος)

- Γελαστός μασκαρεμένος με σερπαντίνες και κομφεντί

  ξεπροβάλει μιαν αυγή.

  Κι αν το κρύο καλά κρατάει κι οι βροχές

  η Άνοιξη κρυφογελάει πίσω απ' τις αμυγδαλιές!(Φεβρουάριος)

- Ποιος είν' αυτός ο νεαρός που όλο γνώμη αλλάζει

  μια ήλιο βγάζει λαμπερό και μια ρίχνει χαλάζι;

  Είναι αυτός που κουβαλά καμιά φορά και χιόνια

  μα ώσπου κύμινο να πεις μας φέρνει χελιδόνια!(Μάρτιος)

- Λαμπρός ο μήνας ξεκινά, λαμπρός και μυρωμένος

  με βιόλες και με πασχαλιές είναι στεφανωμένος.

  Κρατάει κόκκινα αυγά, λαμπάδες κι αγιοκέρια

  και μια καρδούλα κόκκινη μέσα στα δυο του χέρια!(Απρίλιος)

- Είναι ο μήνας π' αγαπά τα λούλουδα τα γέλια

  κι ένα στεφάνι ανθισμένο κρατάει στα δυο του χέρια!

  Είναι της Άνοιξης καμάρι όλες τις χάρες της έχει πάρει!(Μάιος)

- Φόρεσε σορτσάκι, φόρεσε γυαλιά φτάνει ιδρωμένος με στάχυα στα μαλλιά.

  Τα σχολειά κλειδώνει και σφαλά, τρέχει μ' ολα τα παιδιά στην ακρογιαλιά!(Ιούνιος)

- Ξανθός ο μήνας στάθηκε μέσα στο αλώνι

  η ζέστη τώρα φούντωσε και το τζιτζίκι λιώνει.

  Ύστερα τρέχει με χαρά κι αυτός στην παραλία,

  παιχνίδια κάνει και βουτιές και ηλιοθεραπεία!(Ιούλιος)

- Πλούσιος μήνας και καλός να 'ρχότανε δυο φορές λέει ο λαός.

  Φορτώνει σύκα τη συκιά, καρπούζια το μποστάνι

  και χίλια δυο καλούδια για τα κοπελούδια!(Αύγουστος)

  Παραμύθι μύθι μύθι κάθε μήνας θα μας κρύβει...

 Πως θα γινόταν να μην αφιερώσουμε σε κάθε μήνα ένα παραμύθι; Και τι καλύτερο από της συλλογή της Λότης Πέτροβιτς "Συντροφιά με τους 12 μήνες"

                                    

 τα οποία μας δώσανε ιδέες για να φτιάξουμε τα δικά μας παραμύθια στην τάξη...

Κάθε μήνας ένα παραμύθι πλασμένο απ' των παιδιών τη φαντασία εμπνευσμένο...

Τα παιχνίδια στην αυλή μας αρέσουνε πολύ...

      Του μικρού βοριά παρήγγειλα να 'ναι καλό παιδάκι

εκείνος όμως τη ζαβολιά την έχει στο τσεπάκι.

Τους μήνες όλους έκρυψε καλά μες στην αυλή

και ήσυχος πια νόμιζε κανείς δε θα τους βρει...

Εμείς όμως είμαστε καλοί εξερευνητές κι έτσι τους ξετρυπώσαμε με ευκολία...

Κι αφού τους ξετρυπώσαμε μέσα στην αυλή, στην τάξη τους μεταφέραμε σε κόλλα από χαρτί...

  

  

  

  

  

  

  

Όλου του χρόνου η δουλειά έγινε λοιπόν βιβλίο στα χέρια τα παιδικά...

Κι εδώ το βιβλίο που φτιάξαμε πριν χρόνια όταν πρωτοδουλέψαμε τους μήνες ξανά...

Γύρω γύρω όλοι στου χρόνου το περβόλι

όλοι οι μήνες στη σειρά βγήκανε σεργιάνι

και μας γνέφουν γελαστά "Θα τα πούμε πάλι!"