ΧΕΙΜΩΝΙΑΖΕΙ...

Χειμώνα χειμώνα είσαι εδώ;

Η Εισαγωγή στο θέμα μπορεί να γίνει μέσα από ένα αυτοσχέδιο παραμύθι:

" Στο συννεφένιο παλάτι του παππού του Χρόνου επικρατεί μεγάλη αναστάτωση. Μπαούλα από δω βαλίτσες από κει φασαρία και φωνές… Ο Χειμώνας ετοιμάζεται για το ταξίδι του στη γη και οι ετοιμασίες πολλές…και φυσικά μεγάλη χαρά για τους τρεις μικρούς μήνες το Δεκέμβρη το Γενάρη και το Φλεβάρη που ετοιμάζονται κι αυτοί για να ακολουθήσουν τον μπαμπά τους στο μεγάλο ταξίδι! Ο καθένας σκέφτεται τι θα πάρει μαζί του  Η ώρα φτάνει και φορτώνουν τα μπαγκάζια τους πάνω στα αφράτα σύννεφα. μπρος πηγαίνει ο Χειμώνας σοβαρός κι από πίσω οι τρεις μικροί μήνες ακολουθούν. Βάρυναν τα σύννεφα από το ασήκωτο φορτίο, γέμισε ο ουρανός, σκίασαν τον ήλιο.  Ζορίζονται αυτά και αγκομαχούν κι ιδρώνουν από την προσπάθεια κι  αμέσως οι πρώτες ψιχάλες κάνουν την εμφάνισή τους στη γη. Βιάζεται και ο Χειμώνας να φτάσει. . Έρχεται κι ο άνεμος από κοντά να βοηθήσει. Φυσά δυνατά και δίνει ώθηση στα σύννεφα να συνεχίσουν. Κρύωσαν αυτά από την παγερή πνοή του και να που το πρώτο χιόνι  στολίζει τις κορφές των βουνών και ο βοριάς σκορπίζει τα λίγα ξερά φύλλα που απέμειναν στα δέντρα, αναστατώνει τη θάλασσα, σκορπίζει τα τσιροπούλια που τρέχουν να κρυφτούν…Διαλαλεί παντού από άκρη σε άκρη σ' όλη την πλάση τον ερχομό του Χειμώνα. Κι όλο και βαραίνουν τα σύννεφα κι όλο χαμηλώνουν κοντεύουν να αγγίξουν τις χιονισμένες κορφές. Και στη γη αρχίζουν οι ετοιμασίες… άναψαν τα τζάκια, στρωθήκαν τα χαλιά, κουβέρτες και παπλώματα στολίζουν τα κρεβάτια και ζεσταίνουν τα κρύα ποδαράκια..Τα μάλλινα και τα χοντρά ρούχα τακτοποιήθηκαν στα ράφια και τις ντουλάπες..."

Κι εμείς στο σχολείο ετοιμαζόμαστε να τον υποδεχτούμε με χίλιες δυο δραστηριότητες...

 -Πώς φαντάζεστε το Χειμώνα; Αν ήταν άνθρωπος πως θα έμοιαζε; 
Τα παιδιά μπαίνουν στη διαδικασία να τον περιγράψουν: Καταγράφουμε τις απαντήσεις:

- Είναι ψηλός

- Έχει μαύρα μαλλιά

- Φοράει άσπρα ρούχα,γάντια, σκούφο, κασκόλ

- Φοράει Μπλε μπότες

- Είναι δυνατός, γερός. Έχει δύναμη και μπράτσα

- Κουβαλά χιόνια και παγωνιά

- Κουβαλά πορτοκάλια και μανταρίνια, μήλα και αχλάδια και κρασί για τους μπαμπάδες

- Έχει στις τσέπες του χιόνια και πάγους, το κρύο και το βοριά!

    Η περιγραφή τους μας δίνει την ιδέα για την επόμενη δραστηριότητα. Τους διαβάζουμε το ποίημα "Χειμώνας", της Γιάννας Σέργη από το βιβλίο "Τραγουδώ τις εποχές και τους μήνες". Στη συνέχεια συζητάμε με τα παιδιά για το πως περιγράφει η ποιήτρια το Χειμώνα και συγκρίνουμε με τις δικές τους απαντήσεις. Ταιριάζει η περιγραφή τους με αυτή του ποιήματος; Ποιες οι ομοιότητες ποιες οι διαφορές; Κατόπιν εστιάζουμε την προσοχή μας στην εικονογράφηση. Τι λέτε μπορούμε να το ζωγραφίσουμε κι εμείς κάπως έτσι; Τα παιδιά ενθουσιάζονται με την ιδέα. Εικονογραφούμε το Χειμώνα με μικτή τεχνική αφήνοντας τα παιδιά να επιλέξουν τα υλικά τους (περιοδικά, νερομπογιές, μαρκαδόρους, λαδοπαστέλ, ξυλομπογιές) αντιγράφοντας την εικόνα της Ιρις Σαμαρτζή.

Το αποτέλεσμα:

- Ένα αυτοσχέδιο παιχνίδι που μπορεί να είναι μόνο λεκτικό ή μπορεί να γίνει και κινητικό:

"Χειμώνα χειμώνα είσαι εδώ; 

Μέσα στην τάξη ψάχνω να σε βρω!

Χειμώνα χειμώνα είσαι εδώ;

Έξω στην αυλή ψάχνω να σε βρω!

Χειμώνα χειμώνα είσαι εδώ;

Στη γειτονιά ψάχνω να σε βρω..."

Δίνουμε ένα έναυσμα στα παιδιά για να μας μιλήσουν για τις εμπειρίες τους...να παρατηρήσουν το γύρω περιβάλλον...να περιγράψουν εικόνες...  Πώς καταλαβαίνουμε ότι έφτασε; Πού θα τον συναντήσουμε;
Μαθαίνουμε την έννοια της λέξης περιγραφή.Τα παιδιά διαλέγουν μια χειμωνιάτικη εικόνα και την περιγράφουν με όσες περισσότερες λεπτομέρειες μπορούν. Μετά οι εικόνες συγκεντρώνονται και το παιδί παίρνει την ίδια εικόνα, την παρατηρεί και απαντά σε ερωτήσεις, χωρίς να βλέπει την εικόνα( πόσοι άνθρωποι είναι, τι κρατά στην αγκαλιά της το κορίτσι, τι ρούχα φοράει, τι υπάρχει κοντά στον φράχτη κοκ)

-Ένα χειμωνιάτικο πρωί βλέπω από το παράθυρό μου...
Παρακινούμε τα παιδιά να περιγράψουν τι βλέπουν από το παράθυρο τους μια χειμωνιάτικη μέρα. Ζωγραφίζουν την απάντησή τους σε φύλλο εργασίας.

- Και για να ζεσταθούμε:
Μια χιονισμένη μέρα μου αρέσει να... 
  Τα παιδιά αυτοσχεδιάζουν. 

 Δίνουν τις απαντήσεις και τις εκτελούμε(με παντομίμα ή κινητικά) :
-Να κάνω σκι
-Να παίζω χιονοπόλεμο
-Να κάνω πατινάζ
-Να κάθομαι στο παράθυρο και να βλέπω το χιόνι
-Να φτιάχνω χιονάνθρωπο
-Να πηγαίνω βόλτα στο χιόνι
-Να κάνω αγγελάκια στο χιόνι
-Να κάνω έλκηθρο
-Να τσουλάω στο χιόνι

     - Κάτι από Χειμώνα:

      Τη δραστηριότητα τη βρήκαμε παλιά στο διαδίκτυο και μας άρεσε.

    Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες και ζωγραφίζουν σε ένα κύκλο κάτι από χειμώνα φτιάχνοντας το χιονάνθρωπό τους. Ποια ομάδα βρήκε τις περισσότερες λέξεις- εικόνες; Ποιος χιονάνθρωπος είναι μεγαλύτερος; Στο καπέλο γράφουν τον αριθμό λέξεων που βρήκαν και συγκρίνουμε.

- Οι χιονόμπαλες με τις λέξεις πέφτουν στη παρεούλα. Μία ομάδα δύο παιδιών διαλέγουν στη τύχη μία χιονόμπαλα-λέξη και μ' αυτή φτιάχνουν μία πρόταση που να περιέχει τη λέξη που έτυχαν.

Χιόνι έπεσε πολύ, τύχη και  σκέψη.

 Μετά κάθε ομάδα εικονογραφεί την πρόταση της.

Ράψαμε τα γάντια

Έπεσα, όταν έκανα σκι.

Ήπια το ζεστό τσάι.

Σκίστηκαν οι μπότες μου.

Η γιαγιά πλέκει σκούφο.

Παίζω χιονοπόλεμο με τα παιδιά.

Η μαμά στύβει πορτοκάλι για να πιούμε χυμό.

Σήμερα τα δέντρα λυπήθηκαν από τη βροχή.

Στο τέλος της εργασίας, τα παιδιά βλέποντας κάθε νιφάδα σχηματίζουν ξανά τη πρόταση και θυμούνται τη λέξη που μας βοήθησε για να τη φτιάξουμε. Τώρα είμαστε έτοιμοι να υποδεχτούμε τον Χειμώνα στο πρώτο χτύπημα της πόρτας.

- Κάτι Κρύο κάτι ζεστό: Μια παραλλαγή ενός παλιού μας παιχνιδιού...

Δύο παιδιά γίνονται Παγωνιά και Φωτιά. Τα υπόλοιπα παιδιά σκορπίζονται στο χώρο. Με το σύνθημα της νηπιαγωγού η "Παγωνιά" και η "Φωτιά" κυνηγούν τα παιδιά. Όποιο πιάσουν είναι υποχρεωμένο να πει κάτι κρύο ή ζεστό αντίστοιχα για να ικανοποιήσουν τους δύο "κυνηγούς". Αν δεν απαντήσουν σωστά ή δεν απαντήσουν καθόλου η "Παγωνιά" τους παγώνει και η "Φωτιά " τους καίει.

- Με αφορμή έναν πίνακα ζωγραφικής:

Δείχνουμε στα παιδιά διάφορους ζωγραφικούς πίνακες που απεικονίζουν χειμωνιάτικα τοπία. Τα παιδιά επιλέγουν έναν και συζητάμε γι' αυτόν. Τι απεικονίζει... τα χρώματα που επέλεξε ο ζωγράφος (γιατί άραγε;)... τι συναισθήματα μας προκαλεί... και τέλος κάνουμε την κύρια ερώτηση που θα οδηγήσει και στην επόμενη εικαστική δραστηριότητά μας... Τι χρώματα θα χρησιμοποιούσε ο ζωγράφος αν ζωγράφιζε το ίδιο τοπίο απεικονίζοντας το την Άνοιξη; το Καλοκαίρι; το Φθινόπωρο; Τι λέτε; Θέλετε να προσπαθήσουμε; Φυσικά όταν πρόκειται για ζωγραφική, ειδικά με πινέλα πετάμε τη σκούφια μας κι έτσι τι κάνουμε; Χωριζόμαστε σε 4 ομάδες μία για κάθε εποχή

                                     

                                     

απεικονίζουμε τον πίνακα

Το αποτέλεσμα λοιπόν είναι εντυπωσιακό

Χειμωνιάτικο Τοπίο

  

Ανοιξιάτικο Τοπίο

 Καλοκαιρινό Τοπίο

Φθινοπωρινό τοπίο

- Το Χαλί του κυρ Χειμώνα:

Παίζουμε με το γράμμα "Χ" και βρίσκουμε λέξεις που αρχίζουν από αυτό οι οποίες γίνονται εικόνες και πλέκονται σε ένα χειμωνιάτικο χαλί που στολίζει την τάξη μας

- Ο Χορός των νιφάδων: Ο Χειμώνας με ένα άσπρο πανί μεταμορφώνει τα παιδιά σε νιφάδες. Με το άκουσμα της μουσικής χορεύουν στον ουρανό και με το σταμάτημα της μουσικής πέφτουν στη γη. Φαντάζονται που έπεσε το καθένα (σε έναν φράχτη, σε βράχο, στη θάλασσα, στη σκεπή ενός σινεμά, στο πεζοδρόμιο ενός εργαστηρίου που έφτιαχνε ψωμί, σε ένα χωράφι με πουλιά που έψαχναν φαγητό κλπ). Οι νιφάδες όμως κουράστηκαν να είναι στη γη και αποφάσισαν να ανέβουν στον ουρανό και να συνεχίσουν τα τρελοπαίχνιδα τους. Κοίτα τι έκαναν! Πιασμένες αγκαλιά έφτιαξαν έναν χιονάνθρωπο, ένα αυτοκίνητο, έναν ήλιο που θα τις λιώσει, ένα πορτοκάλι και ένα γυμνό δέντρο.

- Πριν το κρύψει η δύναμη του Χιονιά, τι υπήρχε σ'αυτή τη μεριά: Η φαντασία βρίσκει και σχεδιάζει τη συνέχεια της γραμμής που υπάρχει πάνω στο χαρτί. Οι ιδέες που δόθηκαν από τα παιδιά υπέροχες και όχι μόνο πάνω στο δικό τους φύλλο.

Μια νιφάδα που χορεύει πάνω σε χρώματα(ατομική εργασία)

Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει.

Αναπαράσταση ζωγραφικού πίνακα (ομαδική εργασία)

(χαρτοκοπτική, νερομπογιά, δαχτυλομπογιά)

                               

Τι κι αν έξω έχει παγωνιά

δεν με νοιάζει τόσο δα!

Έχω νόστιμα κάστανα στη φωτιά

και θαλπωρή από μία αγκαλιά!