Η Νατα...Λίνα στο Νηπιαγωγείο: ΑΠΟΚΡΙΕΣ

" Ο ΦΛΕΒΑΡΗΣ ΚΙ ΑΝ ΦΛΕΒΙΣΕΙ, ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΘΑ ΞΕΜΥΑΛΙΣΕΙ"

Ο Φλεβάρης, δεν χρειάζεται συστάσεις. Είναι γνωστός και δημοφιλής στα παιδιά. Είναι σαν τον Δεκέμβρη. Μόλις ακουστεί το όνομα του, τα παιδιά μιλούν, διηγούνται, περιμένουν. Κι ας τους εξηγείς ότι αυτό που περιμένουν μπορεί να συμβεί προς το τέλος του μήνα, για εκείνα δεν έχει σημασία. Τους νοιάζει που το ημερολόγιο δείχνει τον μήνα Φεβρουάριο. Και η αγάπη για αυτόν τον μήνα γίνεται χαρά και τρέλα, μόλις στολιστεί η τάξη, φτιαχτούν οι πρώτες μάσκες. Και ακούς κάθε μέρα "τι θα φτιάξουμε σήμερα;", "κι αυτό κυρία...", "καπέλα θα κάνουμε;" και ζούμε αυτό το Τριώδιο με μια χαρά στολισμένη με κομφετί και σερπαντίνες.

Πως; Με κατασκευές, παιχνίδια, αστεία, συζήτηση, δεν προλαβαίνεις να αρθρώσεις λέξη γιατί τα μασκαρόπαιδα δεν σ' αφήνουν, μαγειρέματα και μια Κυρά-Σαρακοστή που στο τέλος μας επαναφέρει στους καθημερινούς μας ρυθμούς.

Το πρώτο βήμα του αποκριάτικου χορού, να στολιστούν τα ταμπλό:

Το δεύτερο βήμα ήταν να φανταστούμε πως είναι αυτή η Αποκριά που μας ξετρελαίνει και να τη ζωγραφίσουμε. Τη φαντάστηκαν σαν βασίλισσα, με μαλλιά κορδέλες, χέρια σουβλάκια, μύτη χαρταετό, μάτια μπαλόνια, στόμα μακαρόνια, πόδια γλειφιτζούρια, παπούτσια καλούμπες. Στόλισε τη πόρτα μας και η ομορφιά της έγινε ποιήματα, γραμμένα σε μπαλόνια.

Και ο χορός αυτός συνεχίστηκε τρεις βδομάδες:

- Τη βδομάδα της Προφωνής μάθαμε ότι ήρθε από το ραδιόφωνο, τη τηλεόραση, το ημερολόγιο και ότι άλλο σκέφτηκαν τα παιδιά και τη καλωσορίσαμε κάνοντας τους ντελάληδες μέσα στο σχολείο.

- Τη βδομάδα της Κρεατινής, η τάξη μύρισε τσίκνα και τηγανητές πατάτες.

- Τη βδομάδα της Μακαρονούς, τα παιδιά τη λάτρεψαν γιατί η κατσαρόλα έβρασε αυτά που αγαπούν και φάγαμε στο σχολείο όλοι μαζί.

-Μιλήσαμε για έθιμα, κάναμε αναπαραστάσεις, πείραξε λεκτικά το ένα παιδί το άλλο, θυμώσαμε, εξηγήσαμε, βγάλαμε παρατσούκλια και αστεία ποιήματα για όλους ανεξαιρέτως.

- Στο "βλάχικο γάμο" ντύσαμε δυο παιδιά γαμπρό και νύφη, τελέσαμε το γάμο, με μπομπονιέρες, χορέψαμε και οι καλεσμένοι, τους πρόσφεραν τα δώρα τους σε ζωγραφιές.((σε χαρτί υπήρχε ένα μεγάλο κουτί με κορδέλα και κάθε παιδί ζωγράφισε το δώρο του στο ζευγάρι)

-Στο έθιμο του "Μαμόγερου", κάποιο παιδί φόρεσε μαύρα ρούχα, του κρεμάσαμε κουδουνάκια και μας επισκέφτηκε, χωρίς να μας τρομάξει, γιατί μας έδωσε όμορφα πράγματα και πήρε μαζί του όλα τα άσχημα (στη παρεούλα υπήρχαν εικόνες αντίστοιχες,από τις οποίες κάθε παιδί διάλεξε κάτι "κακό" και το έριξε στο καλάθι του μαμόγερου. Μετά ο μαμόγερος μάζεψε όλες τις κάρτες και έδωσε, επιλέγοντας ένα "καλό " σε κάθε παιδί.

- Στο έθιμο της 'Μόστρας', τα τραπέζια ενώθηκαν και έγιναν πειρατικά καράβια και τα παιδιά χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και κάθε ομάδα ανέβηκε στο καράβι της, κρατώντας μία λίστα. Τους δόθηκε χρόνος να τη μελετήσουν και με το σύνθημα, στο δικό τους μπαούλο- κουτί έπρεπε να φέρουν τους δικούς τους θησαυρούς (φυσικά δεν δώσαμε το τέλος της ιστορίας από την οποία προήλθε το έθιμο αυτό, απλώς το συζητήσαμε). Κέρδισε η ομάδα που στο μπαούλο της έβαλε τα περισσότερα και σωστά λάφυρα. Στη λίστα υπήρχαν αντικείμενα άχρωμα, επομένως η επιλογή του αντικειμένου ήταν ελεύθερη, αλλά στα χρωματισμένα αντικείμενα , η επιλογή περιορίστηκε.

-Στο "χάσκο", σε ένα μεγάλο ξύλο δέθηκε μία σοκοφρέτα (κανονικά δένουν ένα αυγό βραστό, που συμβολίζει ότι το στόμα κλείνει με το αυγό για τη νηστεία και ανοίγει πάλι με ένα πασχαλινό αυγό) και τα παιδιά σε κύκλο προσπαθούσαν να τη πιάσουν, χωρίς φυσικά να χρησιμοποιηθούν τα χέρια.

-Τη Τσικνοπέμπτη, πριν τα κάρβουνα ανάψουν, σε πολλά μέρη της Ελλάδας, υπάρχει το έθιμο το πρωί η νοικοκυρά να φτιάχνει λουκουμάδες και τηγανίτες για να μην "τρυπήσει" το τηγάνι και να έχει πάντα το σπίτι φαγητό.Όπου λοιπόν λιχουδιά, τα παιδιά δεν λένε ποτέ όχι.

-Ο αλευροπόλεμος στο Γαλαξίδι έγινε αλευροπαίχνιδο μέσα στη τάξη.

- Να και οι Μπούλες με τους Γενίτσαρους σε μια ατομική εργασία.

- Πριν χορέψουμε και μπλέξουμε το γαϊτανάκι παίξαμε με τις εικόνες. Τρεις κορδέλες κίτρινες για το φθινόπωρο, τρεις κόκκινες για το χειμώνα, τρεις πράσινες για το χειμώνα και τρεις γαλάζιες για το καλοκαίρι. Ποιες εικόνες θα βάλω σε κάθε κορδέλα; Και επειδή δεν θέλαμε να σταματήσουμε εκεί, το συνεχίσαμε με τη βοήθεια της ζωγραφικής.(μέσα στο ρούχο του κάθε παιδιού είναι ζωγραφισμένο κάτι από την αντίστοιχη εποχή)

- Σε όλη τη διάρκεια αυτού του γλεντιού, ένας αυτοσχέδιος Καρνάβαλος μας χαζεύει από κάποια γωνιά της τάξης, ο οποίος στο τέλος της γιορτής, δεν καίγεται αλλά γίνεται χίλια κομμάτια που πετιούνται στο προαύλιο με την ευχή "και του χρόνου να είμαστε καλά".

-Μετά το κάψιμο του Καρνάβαλου, τα παιδιά έφτιαξαν τα δικά τους αερόστατα με κολάζ και έδωσαν τη δική τους ευχή.(έθιμο της Μεσσηνίας)

-Η Σαΐτα που έγινε έθιμο: Συζητήσαμε για τον χαρταετό, την ιστορία του, τη πατρίδα του και φτιάξαμε μικρούς και μεγάλους.

Στη πατρίδα του, τη Κίνα, υπάρχει το έθιμο να γράφονται πάνω στο χαρταετό οι φόβοι των μελών μιας οικογένειας και εκείνος να τους παίρνει και να τους ανεβάζει ψηλά, για να τους ταξιδέψει ο αέρας. Γράψαμε λοιπόν και εμείς τους δικούς μας φόβους και τους ανεβάσαμε ψηλά στον τοίχο.

- Ο πίνακας του Χατζηκυριάκου-Γκίκα "Τοπίο με Χαρταετούς" έγινε έναυσμα για παιχνίδι. Ένα παιχνίδι εντολών από τη Νίκη Κάντζου μας ενέπνευσε και έγινε ευκαιρία να συζητήσουμε για το συγκεκριμένο πίνακα.

Δίνουμε εντολές στα παιδιά αφού έχουμε αναρτήσει τον πίνακα σε μέρος που να το βλέπουν καλά.

-"Παρατηρήστε τον πίνακα! Κλείστε τα μάτια και πείτε γρήγορα δυο αντικείμενα που υπάρχουν σε αυτόν!"

-Μετρήστε τους χαρταετούς. "Πόσους χαρταετούς αντικρίζετε;"

- Μετρήστε τα πουλιά "πόσα ξεχωρίζετε στον πίνακα;

- Ποιο χρώμα κυριαρχεί;

- Έχουμε κάρτες με λεπτομέρειες στο πάτωμα και παίζουμε με αυτέ. "Βρείτε την κάρτα με τον ανεμόμυλο και τοποθετήστε τη στον πίνακα!" κλπ.

- Βρείτε το κανάτι που υπάρχει.

- Αν ήσουν ένας από τους χαρταετούς του πίνακα.... τι βλέπεις από εκεί ψηλά ή που θα στεκόσουν για να ξεκουραστείς, τι θα κουβέντιαζες με τους άλλους χαρταετούς.

Σκαρώστε δικές σας εντολές και παίξτε. Μπορείτε να εκτυπώσετε και άλλους πίνακες με χαρταετούς πχ. Μυταράς "Οι χαρταετοί" και κάντε συγκρίσεις ως προς την τεχνοτροπία, τα χρώματα, κλπ.

-Ταξιδέψαμε στην Ιταλία και γνωρίσαμε τον Αρλεκίνο και διαβάσαμε την ιστορία του. Παίξαμε με τη χρονική εξέλιξη των εικόνων, τον ζωγραφίσαμε και κολλώντας ρόμβους, ντύσαμε τον Γιώργο αρλεκίνο.

- Μασκαρεμένα προτεινόμενα βιβλία, νηστίσιμες και φευγάτες ιστορίες:

και μια ιστορία για έναν ελεύθερο χαρταετό της Ζωής Βαλάση από τα "Μαγικά μολύβια"

και μια ιστορία για πολλαπλές δραστηριότητες για να την επεξεργαστείτε όπως φαντάζεστε

Παιχνίδια και όχι μόνο:

- Τα γράμματα της αποκριάς θέλει εφτά παιδιά: Κάθε παιδί και ένα γράμμα. Χορεύουν ελεύθερα στο χώρο και με το σταμάτημα της μουσικής παίρνουν τη θέση που πρέπει, το ένα δίπλα στο άλλο για να σχηματιστεί η ζητούμενη λέξη.

-Λέξεις ειπωμένες από τα παιδιά, που θυμίζουν το θέμα μας. Με μιμητικές κινήσεις προσπαθούν να αποδώσουν τη λέξη που διάλεξαν και οι θεατές πρέπει να τη βρουν.

-Εικόνες από την απόκρια και την καθαρά Δευτέρα: Ταξινομούνται κάτω από την αντίστοιχη λέξη.

-Συνθέτω μια ιστορία: Τοποθετούνται διάφορες εικόνες στη παρεούλα και το κουβάρι ξετυλίγεται για να φτιαχτεί μια ιστορία που θα περιλάβει όλες τις εικόνες που υπάρχουν.

-Ποιοι μασκαράδες φορούν αυτά τα καπέλα; Παρατηρούν, ονομάζουν και βρίσκουν λέξεις που αφορούν τη συγκεκριμένη στολή. Τις κρύβω μέσα στη τάξη και το κυνήγι του καπέλου ξεκινά.

-Ξέρεις για ποια στολή ρωτώ; Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες. Κάθε ομάδα ακούει το αίνιγμα και δίνει την απάντηση της. Κερδίζει το γλυκό έπαθλο αυτή η ομάδα που θα μαζέψει τις περισσότερες κάρτες.

- Μιλώ πίσω από μια μάσκα: Όλα λέγονται πιο εύκολα πίσω από μία μάσκα.Πολλές εκφράσεις και το παιδί επιλέγει ή τραβά τυχαία μία μάσκα και μιλά πίσω από αυτήν για το τι το έχει κάνει χαρούμενο, λυπημένο, θυμωμένο κοκ. Οι απαντήσεις καταγράφονται.

- Η μάσκα που γελάει ή κλαίει: Μια παραλλαγή της παραπάνω δραστηριότητας είναι η μάσκα που γελάει αλλά όταν τη γυρίσεις ανάποδα είναι λυπημένη. Αυτό μπορεί να γίνει και σε φύλλο εργασίας.Οριοθετείται ο χώρος που θα εκφραστούν με τη ζωγραφική και ανάλογα με το τι έχουν σχεδιάσει, ένα μέρος της μάσκας κολλάται πάνω από τη δουλειά τους, ώστε να μπορεί η μάσκα να ανοίγει.

- Ποιος είναι ο μασκαράς; Στολές κομμένες στη μέση και δίνοντας το κάτω μέρος της στολής , τα παιδιά προσπαθούν να βρουν το υπόλοιπο.

- Η μάγισσα: Τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες. Όποια ομάδα συναρμολογήσει πρώτη την μάγισσα, έχει το προνόμιο να "μεταμορφώσει" την άλλη ομάδα σε κάποιο ζώο που κινητικά και φωνητικά πρέπει να το μιμηθεί.

-Το θέμα αυτό ενδείκνυται για αντιστοιχίσεις, ομαδοποιήσεις, χρονική σειρά, σειροθετήσεις και επαναλαμβανόμενα σύνολα.

-Μαζεύω και κερδίζω: Τα παιδιά σε ομάδες. Διαλέγουν από έξι κάρτες χρωμάτων. Στο καβαλέτο υπάρχει πίνακας αναφοράς. Με τη βοήθεια του, αναγνωρίζουν τα χρώματα που έχουν τύχει και μαζεύουν τις αντίστοιχες μάσκες.

-Σημαδεύω: Ένα στεφάνι είναι το καλάθι και η μπάλα είναι η σερπαντίνα.

-Ο μάγος των χρωμάτων: Το παιδί -μάγος φοράει το καπέλο και ορίζει ένα παιδί και ένα χρώμα. Σε καθορισμένο χρόνο, το παιδί πρέπει να φέρει στον μάγο ένα αντικείμενο που να έχει το χρώμα που του έχει πει.

-Οι πειρατές: Φορώντας καπέλα πειρατών "κολυμπούν" ανάμεσα στα τουβλάκια. Στη φράση "φτάνω στο κόκκινο νησί" πρέπει να ανέβουν στο κόκκινο τουβλάκι. Αυτό που δεν θα προλάβει βγαίνει από το παιχνίδι. Συνεχίζεται και με επιλογή άλλων χρωμάτων.

-Ποιος είναι πίσω από..." Κάποιο παιδί βγαίνει έξω από την τάξη. Ένα άλλο φοράει τη μάσκα και όλο του το σώμα καλύπτεται με ένα σεντόνι. Κοιτώντας μόνο τα μάτια του, πρέπει να βρει ποιο παιδί είναι κρυμμένο πίσω από τη φορεσιά.

- Η καραμέλα: Σε μια πιατέλα φτιάχνουμε ένα βουνό με αλεύρι. Πάνω του έχουμε βάλει καραμέλες. Κερδίζει τη καραμέλα εκείνο το παιδί που θα μπορέσει να την πάρει με το στόμα, αλλά χωρίς να λερώσει το πρόσωπο του με αλεύρι.

-Θα το φτάσω; Τρία παιδιά κρατούν ένα στεφάνι και σε μισό μέτρο από το καθένα υπάρχει ένα καπέλο. Με το σύνθημα ,κάθε παιδί προσπαθεί να πιάσει το καπέλο του, χωρίς όμως να αφήσει το στεφάνι.

- Ο κλόουν: Τα παιδιά σε κύκλο ακούνητα , αμίλητα και αγέλαστα. Το παιδί- κλόουν με αστεία και γκριμάτσες προσπαθεί να κάνει τα παιδιά ή το παιδί να γελάσει.

-Αυγοδρομίες με πλαστικά κουτάλια και αυγά.

-Γελάω μέχρι: Τα παιδιά σε κύκλο και ένα μπαλόνι ταξιδεύει ψηλά. Όσο είναι ψηλά γελάνε, χειροκροτάν, χορεύουν κλπ. Μόλις το μπαλόνι όμως ακουμπήσει στο πάτωμα, όλοι παγώνουν

-Οι μάσκες: Χωρίζονται σε μονόχρωμες και πολύχρωμες ομάδες κρατώντας τις αντίστοιχες μάσκες. Στο ρυθμό της μουσικής χορεύουν όλοι. Στο παράγγελμα "οι μονόχρωμοι" σταματά η πολύχρωμη ομάδα και αντίθετα. Στη διαφανή μάσκα μένουν ακίνητοι όλοι.

Χορεύουν ελεύθερα στο χώρο, κρατώντας μία μάσκα. Στο σταμάτημα της μουσικής κάθε παιδί πρέπει να γίνει ζευγάρι με το παιδί που κρατά τη μάσκα με το αντίστοιχο χρώμα. Αυτό το παιχνίδι μπορεί να γίνει έχοντας ως σημείο ένωσης του ζευγαριού τους αριθμούς (να κάνουν ζευγάρι όχι σύμφωνα με το χρώμα αλλά σύμφωνα με τον αριθμό που έχει η μάσκα πάνω)

- Ένας μασκαράς μα ποιος μασκαράς, ένας μασκαράς με τη μάσκα της χαράς!: Τα παιδιά σε κύκλο και στη μέση ένα παιδί. Τα παιδιά χορεύουν κυκλικά τραγουδώντας το αυτοσχέδιο τραγουδάκι του τίτλου και στο τέλος σταματούν και περιμένουν να δουν και να μαντέψουν τι μασκαράς έχει "ντυθεί" το παιδί στο κέντρο του κύκλου, που με παντομίμα τους δείχνει.

- Πιάσε το καπέλο αν μπορείς!: Τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες των τριών. κρατάν με το ένα χέρι ένα στεφάνι. Πίσω από τον καθένα υπάρχει ένα καπέλο σε απόσταη σχετικά μικρή. Με μουσική χορεύουν κρατώντας το στεφάνι συντονισμένα. Μόλις σταματήσει η μουσική τα παιδιά πρέπει να σκύψουν να πιάσουν το καπέλο τους με το ελεύθερο χέρι τους χωρίς να αφήσουν το στεφάνι. Όλοι δηλαδή τραβούν το στεφάνι προς το μέρος τους ταυτόχρονα. Όποιος πιάσει πρώτος το καπέλο είναι νικητής.

- Ο τρελός χορός της κορδέλας: Κρατάμε μια κορδέλα και ενθαρρύνουμε τα παιδιά να σταθούν μπροστά μας σε ημικύκλιο. Τραγουδάμε το τραγούδι: "Την κορδέλα μου κρατώ και το σώμα πειθαρχώ διόλου δε θα κουραστώ ό,τι κάνει αυτή κάνω κι εγώ!". Με το τέλος του τραγουδιού κρατάμε την κορδέλα με διάφορους τρόπους. Τα παιδιά πρέπει να σταθούν ανάλογα. Κατακόρυφο κράτημα της κορδέλας-τα παιδιά σε στάση προσοχής. Ανεβοκατέβασμα της κορδέλας- τα παιδιά χοροπηδούν επιτόπου. Δεξιά αριστερά κίνηση της κορδέλας- τα παιδιά μετακινούν το σώμα δεξιά κι αριστερά, κλπ. Στο τέλος η κορδέλα κάθεται στο πάτωμα το ίδιο και τα παιδιά.